رضا اشگرف - دانشجوی دکتری، دانشکده مدیریت، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
علی نقی امیری - استاد، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

در این نوشتار نتایج بررسی عوامل موثر بر بروز رفتارهای ریاکارانه در شرکتهای دولتی ایران ارائه و راهکارهای مبتنی بر متون اسلامی با رویکرد فرایند تحلیل سلسلهمراتبی ارائه شده است. روش تحقیق مقاله از نوع توصیفی- پیمایشی و انتخاب خبرگان به صورت نمونهگیری قضاوتی است. بر اساس یافتههای این پژوهش، خبرگان، درمجموع، چهارده عامل را در بروز رفتارهای ریاکارانه موثر تشخیص دادهاند. بر مبنای نتایج فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، عوامل فردی، نسبت به عوامل سازمانی، تاثیر بیشتری در بروز رفتارهای ریاکارانه در سازمان دارد. ضمن اینکه در کل سیستم، «ماکیاولیسم بالا» دارای بیشترین تاثیر بوده است و «قانونگریزی مدیران» و «جو سکوت سازمانی»  دارای کمترین تاثیر بر بروز چنین رفتارهایی در سازمان بودهاند. در خصوص راهکارهای مبتنی بر آیات و روایات و متون اسلامی نیز اولویتبندی انجام گرفته است که به ترتیب اولویت عبارتاند از: بهرهگیری از سیستم گزینش و ترفیع نیروی انسانی مبتنی بر شایستهسالاری؛ ترویج فرهنگ نقادی و نقدپذیری و پرهیز از تکلف و ثناگویی مبتنی بر امربهمعروف و نهی از منکر؛ بهرهگیری از نظام ارزیابی عملکرد مطلوب مبتنی بر پرهیز از پاداش و تنبیه ناروا؛ و مبارزه با ثناگویی و برخورد قاطع و قهرآمیز با ریاکاران و چاپلوسان.

چاپلوسی, خودشیرینی, رفتار ریاکارانه, فرایند تحلیل سلسلهمراتبی, نفاق سازمانی