فرزانه سادات علوی زاده - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بجنورد

موضوع اصلی این پژوهش بررسی رابطه دو گفتمان قدرت و فرهنگ از منظر جامعه شناسی سیاسی و بر مبنای دیدگاه ماکس وبر در تحلیل نظام اداری و دیوانسالاری دستگاه غزنوی است. جامعه شناسی سیاسی در مفهوم کلی خود میکوشد تا سیاست و مفاهیم مرتبط با آن را درزمینه اجتماعیشان بررسی کند. تاریخ بیهقی به عنوان متنی که در بردارنده گفتمان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ایدئولوژیک دوره غزنوی است، در پرتو خوانش جامعه شناختی، بستر مناسبی برای درک مفاهیم اصلی جامعه شناسی سیاسی چون سیاست، تاریخ و قدرت و مناسبات آنها با فرهنگ و مفهوم ملیت در این دوره تاریخی است. برای رسیدن به هدف این تحقیق، تامل نخست نگارنده بر بررسی چگونگی شکل گیری یک نظام منسجم ملی بر پایه احساسات مشترک در دوره غزنوی بر اساس دیدگاه مارکس وبر است. در این میان، مولفه هایی چون خاطرات، اسطوره ها و قهرمانان به عنوان عناصر مهم در پیدایش احساسات مشترک ملی مورد تاکید قرار میگیرند. این مولفه ها به فراوانی در خلال تصویرسازی نویسنده از شرح وقایع شخصیتهای داستان و حوادث تاریخی و نیز در روایتهای فرعی کتاب و در پیوند با روایت کلان تاریخ بیهقی به دست می آید. نویسنده در بخش دوم پژوهش بر اساس رهیافتی میانرشتهای میکوشد تا به تحلیل وبری تاثیرات این نظام ملی بر سیستم اداری و تشکیلات سیاسی در دستگاه غزنوی بپردازد و تصویر روشنی از شبکه اداری و تشکیلات دیوانی عصر غزنوی ارائه دهد.

جامعه شناسی سیاسی، ماکس وبر، نظام اداری دوره غزنوی، تاریخ بیهقی.