علی مجرد حفظ آباد - دانشجوی دکتری حرفه ای، داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
حانیه سادات سجادی - دانشیار، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، مرکز تحقیقات بهره برداری از دانش سلامت، مرکز تحقیق و توسعه سیاست های دانشگاه، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
فاطمه سلیمانی - دانشیار، اقتصاد و مدیریت دارو، گروه اقتصاد و مدیریت دارو، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
میثم سیدی فر - استادیار، اقتصاد و مدیریت دارو، گروه اقتصاد و مدیریت دارو، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

مقدمه: با توجه به تاثیر همه گیری کووید ۱۹ بر ارایه خدمات روتین نظام سلامت، دسترسی بیماران مزمن به داروهای مورد نیازشان با چالش هایی روبه رو شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مشکلات این بیماران برای دسترسی به داروهایشان و راهکارهای پیشنهادی در دوران همه گیری کووید ۱۹ از دیدگاه ذی نفعان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به روش کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته فردی انجام گردید. مشارکت کنندگان به صورت هدفمند از میان سیاست گذاران سلامت، پزشکان، داروسازان و بیماران دارای بیماری های مزمن، به تعداد ۳۴ نفر در دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: تحلیل داده ها در قالب شش مقوله اصلی و ۱۵ زیرمقوله طبقه بندی گردید. چالش ها شامل مراقبت پزشکی، دسترسی به داروهای مورد نیاز، شرایط مالی بیمار و دسترسی به اطلاعات بود. راهکارها نیز مربوط به وضعیت حکمرانی در بخش دارو و زنجیره تامین داروها بود.نتیجه گیری: به منظور بهبود دسترسی بیماران به داروهای مورد نیازشان در بحران ها، برنامه ریزی صحیح جهت تامین داروی مورد نیاز کشور، استفاده از ظرفیت داروخانه ها و داروسازان، راه اندازی سامانه های مرتبط با تله مدیسین (پزشکی از راه دور) و اجرایی شدن سریع تر نسخه پیچی و نسخه نویسی الکترونیک، می تواند مفید باشد.

دارو, بیماری های مزمن, همه گیری, کووید ۱۹