ستار صادقی ده چشمه - استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه کاشان
الهه امینی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان

به عقیده ی بسیاری از صاحب نظران، مصرف یکی از اساسی ترین شاخص ها و مولفه های سبک زندگی است و با توجه به تحلیل های جامعه شناسی امروز، فعالیت های مصرفی، منشا مدرن ساختار هویتی به شمار می روند و این نکته محصول تغییر آهنگ زندگی و فراغت بشر امروز است. در جوامع سنتی مبنای هویت اجتماعی افراد، ویژگی های انتسابی آنهاست. اما جوامع مدرن در این باره عمدتا دو پاسخ متفاوت که هر یک بر رویکردهای نظری جداگانه ای مبتنی است ارائه می دهد. رویکرد اول به فعالیت مولد و جایگاه فرد در نظام تولید سازنده ی هویت اجتماعی توجه دارد و رویکرد دوم و جدیدتر، رفتارهای مصرفی فرد را مبنای شکل گیری هویت اجتماعی محسوب می کند. رویکرد اول در مفهوم «طبقه اجتماعی» و رویکرد دوم در مفهوم «سبک زندگی» فرمول بندی می شود. مقاله ی پیش رو سعی در بررسی مفهوم سبک زندگی، چگونگی بازتعریف هویت در سبک زندگی مدرن و تئوریزه کردن این موضوع در اندیشه های صاحب نظران کلاسیک و نوین علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی دارد. روش مورد استفاده در این پژوهش اسنادی است و برآیند این مطالعه نشان می دهد که رویکرد تحلیلی تازه ای به مبحث قشربندی و تمایزات و تحرک اجتماعی وارد علوم اجتماعی شده که محققان را بیش از گذشته به اهمیت فرهنگ واقف ساخته است. همچنین پژوهش پیش رو نشان می دهد که با گذر از جامعه ی صنعتی به جامعه ی فراصنعتی، دیگر مفهوم طبقه که دستمایه ی نظریه پردازان کلاسیک بود نمی تواند آنگونه که باید هویت های فردی و اجتماعی افراد را سازه بندی کند. مفهوم سبک زندگی نگاه واقع گرایانه تری به زندگی انسان است.

سبک زندگی، طبقه ی اجتماعی، مصرف، هویت