سیدمهدی الوانی - استاد مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین
غلامرضا معمارزاده طهران - دانشیار مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامیt واحد علوم و تحقیقات تهران
حسین کاظمی - استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان

در دهه اخیر، با ورود معنویت به تحقیقات سازمان و مدیریت، رهبری معنوی نیز توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در این مطالعه، با رویکردی توسعه ای و با بهره گیری از مبانی نظری و نظرهای خبرگان، مولفه های رهبر معنوی استخراج و به روش شبکه های عصبی فازی انطباق پذیر مدل سازی شد. سپس، آثار آن ها بر اثربخشی رهبری بررسی شد. داده های تجربی  مولفه های رهبر معنوی و اثربخشی رهبری، که از تعدادی از دستگاه­های دولتی جمع­آوری و تحلیل شد، نشان می دهد ویژگی های خودآگاهی، انسان دوستی، تقوا، هوش معنوی و توانمند سازی کارکنان و همچنین، وجود سطوح پایین تری از ویژگی های آرمان سازی، مدل سازی نقش و رفتار منصفانه می تواند اثربخشی رهبری را ارتقا دهد. مشارکت دهی شهروندان، تنها، در برخی وضعیت ها  سازوکار مناسبی برای ارتقای اثربخشی رهبری است. 

اثربخشی رهبری, رهبری معنوی, سیستم های عصبی فازی انطباق پذیر