فریده صادقی - Kordestan University
یوسف سهرابی - Kordestan University
عادل سی و سه مرده - Kordestan University

به منظور بررسی تاثیر تنظیم کننده های رشد گیاهی جیبرلین، سیتوکینین و سایکوسل بر برخی صفات فیزیولوژیک دو رقم گندم تحت رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ انجام گرفت. فاکتور آبیاری در چهار سطح: دیم، یک آبیاری (در مرحله غلاف رفتن)، دو آبیاری (در مراحل غلاف رفتن + گلدهی) و سه آبیاری (در مراحل غلاف رفتن + گلدهی+ دانه بندی) به عنوان عامل اصلی، دو رقم گندم (سیروان و هما) به عنوان عامل فرعی و فاکتور محلول پاشی با تنظیم کننده های رشد شامل: شاهد، جیبرلین (۱۰۰ میکرومولار)، سیتوکینین (۱۰۰ میکرومولار) و سایکوسل (سه گرم در لیتر) در مراحل ساقه رفتن و دانه بندی به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که میزان کربوهیدرات های محلول در شرایط دیم بالاتر بود. از طرفی، محتوی نسبی آب، سرعت کاهش آب از برگ وحداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم ɪɪ (Fv/Fm) تحت تیمار آبیاری افزایش یافت. بیشترین میزان کلروفیل های a و کل نیز در تیمار سه آبیاری به دست آمد. با محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن و دانه بندی، کاربرد جیبرلین سبب کاهش سرعت کاهش آب از برگ شد. اما، کاربرد سیتوکینین و سایکوسل سبب افزایش محتوی کاروتنوئیدها، کاربرد جیبرلین و سایکوسل سبب افزایش حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم ɪɪ (Fv/Fm) و کاربرد هر سه تنظیم کننده رشد سبب افزایش کربوهیدرات های محلول شد. نتایج همچنین نشان داد با محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن، بالاترین میزان عملکرد دانه با کاربرد تنظیم کننده های سیتوکینین و سایکوسل و در مرحله دانه بندی با کاربرد سایکوسل در تیمار سه بار آبیاری به دست آمد و رقم هما عملکرد دانه بالاتری نسبت به رقم سیروان داشت. لذا بر اساس نتایج حاصل، کاربرد تنظیم کنندهای رشد سیتوکینین وسایکوسل جهت بهبود برخی صفات فیزیولوژیک و افزایش عملکرد دانه گندم پیشنهاد می شود.  

Carotenoid, Cycocel, Cytokinin, Gibberellin, Relative water content, جیبرلین, سایکوسل, سیتوکینین, کاروتنوئید, محتوای نسبی آب برگ