نرگس سجادیان جاغرق - دانشجو دکتری فلسفه تعلیم و تربیت. گروه علوم تربیتی. دانشکده ادبیات. دانشگاه بوعلی سینا. همدان. ایران
محمد رضا یوسف زاده - استاد رشته برنامه ریزی درسی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
احمد سلحشوری - دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران
فرهاد سراجی - استاد رشته برنامه ریزی درسی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

هدف این پژوهش ارایه الگوی برنامه درسی پرورش خودآگاهی برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی با رویکرد پژوهش ترکیبی (کیفی ،کمی) بود. در بخش کیفی از روش استنتاجی (پیش رونده) روش تحلیل فرانکنا (گزاره ای واقع نگروهنجاری) مبانی خودآگاهی استنباط گردید. با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته، انواع خودآگاهی و ماهیت و ویژگی های عناصر اساسی برنامه درسی (هدف، محتوا، روش تدریس و شیوه ی ارزشیابی) استخراج شد. اعتبار داده های کیفی با استفاده از معیارهای تایید پذیری و اطمینان پذیری تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده های  کیفی از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده گردید. دربخش کمی برای تعیین اعتبارالگواز روش CVR استفاده شد. نتایج نشان داد مبانی خودآگاهی شامل ارتباط نفس و بدن، تکامل و تعالی نفس، غیریت( دیگری)، غایت نگری، اندیشه ورزی و خودآگاهی: فیزیکی، هیجانی، اجتماعی، معنوی، عقلانی بودند. ارتقای شناخت فیزیکی،ارتقای رفتارهای هیجانی، شناخت دیگران، ارتقای شناخت معنوی، ارتقای استدلال به عنوان مهمترین هدف برنامه درسی خوداگاهی، رشد جسمی و جنسی، رشد عواطف و احساسات، ارتباطات اجتماعی، تفکر انتقادی به عنوان محتوی خودآگاهی، روش های گفتگو پرسشگری، ایفای نقش، گروههای کوچک، بارش مغزی، حل مسئله به عنوان روش های آموزش خودآگاهی و خودارزیابی، همسال سنجی، والدسنجی، به عنوان مهم ترین روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی خودآگاهی در دوره دوم ابتدایی استنتاج گردید. میزان اعتبار مدل نهایی از دیدگاه متخصصان (فلسفه تعلیم و تربیت،روانشناسی تربیتی و برنامه ریزی درسی) ۸۲/۰بود. توجه اثربخش به مبانی، مولفه ها، انواع و ماهیت ویژگی های عناصر برنامه درسی خودآگاهی در برنامه درسی دوره دوم ابتدایی می تواند به بهبود پرورش خودآگاهی دانش آموزان کمک کند.

برنامه درسی. دوره دوم ابتدایی. خودآگاهی