منصور ساعی - استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی m.saei@ihcs.ac.ir

خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که در آن، فرزندان نوع و کیفیت ارتباطات میان فردی و کنش ارتباطی را با والدین خود تجربه میکنند. اعضای خانواده از طریق سازوکار ارتباطات میان فردی نیازها، خواسته‎ها، عواطف، نگرانی­ها، دغدغه‎ها، تجربه‎ها، افکار، دیدگاه ها و احساسات خود را با یکدیگر در میان می­گذارند؛ مشورت می کنند؛ تصمیم می گیرند؛ از همدیگر حمایت و پشتیبانی عاطفی و روانی می­کنند و تضادها و تنش ها را رفع می‎کنند. هدف مطالعه پیش رو تحلیل الگوهای ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان در خانواده است. بدین منظور، با رویکرد کیقی، مصاحبههای عمقی با هدف تحلیل تجربه زیسته ۴۰ نفر از دانش آموزان دختر و پسر در مقطع متوسطه دوم در ۱۰ دبیرستان دولتی در ۵ نقطه شهر تهران صورت گرفت. تحلیل تجربه زیسته نوجوانان مورد مطالعه نشان می‎دهد که عمده‎ترین گفت وگوهای فرزندان و والدین در خانواده از نوع «گفت وگوی گزارش محور» یا اطلاع‎رسان درمورد «فعالیت‎های آموزشی و درسی فرزندان و اتفاقات مدرسه و یا فعالیتهای روزمره اعضای خانواده» است. نتایج پژوهش حاکی است که سه الگوی ارتباطات کلامی «گفت وشنودی و مشارکتی»، «الگوی مناظره‎ای و جدلی» و «الگوی تکگویی نصیحتمحور و سرزنش آمیز» در روابط بین والدین و فرزندان قابل مشاهده است.

ارتباطات میان فردی, خانواده, والدین, فرزندان, الگوی ارتباطات