سیدعلی مرتضوی امامی زواره - استادیارگروه علوم سیاسی دانشگاه اراک

اوضاع و شرایطی اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه ی مصر و ایران باعث برانگیخته شدن دیدگاه های سیدقطب )مصری(و دکترشریعتی در مورد مفهوم عدالت شد. عدالت از نظرگاه آنان مطابق با اندیشه های سیاسی آنها شکل گرفت. لذا اینپرسش مطرح میشود چه راهبردی در اندیشه این دو اندیشمند توانست مفهوم عدالت را با انقلاب پیوند بزند؟ مقاله حاضرتلاش میکند با مراجعه به منابع، متون و اسناد مرتبط و با استفاده از روش تحلیلی- مقایسه ای با رویکرد تطبیقی- تاریخی،به مطالعه تطبیق مفهوم عدالت از دیدگاه سیدقطب و دکترعلیشریعتی و کاربست آن مفهوم در انقلاب بپردازد. در اینتعریف » برابری طبقاتی « و دکترشریعتی عدالت را » برابری عام انسانی « پژوهش ۳ فرضیه وجود دارد. ۱- سیدقطب عدالت رابرابری در « ،» برابری نژادی « ،» برابری در آزادی « ، میکند. ۲- در اندیشه دکترشریعتی و سیدقطب شاخصهای بارز عدالتاست ۳- عدالت از چشمانداز انقلاباسلامی در برقراری قانوناساسی » برابری در توزیع ثروتها و امکانات « و » مقابل قانونتجلی پیدا میکند و این قانوناساسی که خود مفاهیمی چون عدالت، آزادی، برابری و ... میسازد. یافته ها نشان داد از نظرسیدقطب عدالت در اجرای فرامین و قوانین شرع خلاصه میشود، وی گرانیگاه مباحثه و گفتار در مورد عدالت را به بعدمادی و اقتصادی آن معطوف میداشت و عدالت را در واقع توزیع عادلانه ثروت و امکانات مادی میدانست. دریافت سیدقطب از مفهوم عدالت درمفهوم تکافل اجتماعی خلاصه میگردد. دکترشریعتی اسلام را مبنای عدالت تعریف میکند و حتی مهمتر این است که او به توحید کلامی کاری ندارد، بلکه آن را امری اجتماعی میداند. اندیشه سیاسی وی بر پایه«امت»و«امامت»تکامل یافته و صیغه ی جهانبینی و جامعه شناختی دارد. اندیشمندانی چون سید قطب در تقویت ایدئولوژی اسلامی برای مخالفان رژیم پهلوی در سالهای قبل از انقلاب و همچنین دکترعلی شریعتی با بهره جویی از دانش جامعه-شناسی،تعهدات و غیرت دینی و فن بیان توانست نقش مهمی در بیداری اسلامی و احیای تفکر دینی در انقلاب اسلامیایفا نماید.

عدالت، قانون، آزادی، تکافل اجتماعی، برابری طبقاتی