بهناز سرائی - Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
صیاد اصغری سراسکانرود - Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: بحران های طبیعی همچون زمین لغزش قادر به تحمیل خسارات جبران ناپذیری به انسان و محیط هستند. ازاین رو ارزیابی ریسک به منظور مدیریت مناسب و کاهش خسارت، حیاتی است. ارزیابی ریسک با فرآیند برآورد احتمال وقوع یک رویداد و اهمیت یا شدت اثرات زیان آورد آن مشخص می شود. هدف از پژوهش، پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز نکارود با استفاده از منطق فازی و سنجش از راه دور می باشد. مواد و روش ­ها: مهم ترین لایه های مورد استفاده در پژوهش شامل: بارش، ارتفاع، زمین شناسی، شاخص NDVI، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، شیب پس از بررسی ادبیات تحقیق و نظرات کارشناسان مشخص گردید. یافته ­ها: در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، ۱ درصد در طبقه خطر خیلی کم، ۲ درصد در طبقه خطر کم، ۳ درصد در پهنه خطر متوسط، ۱۸ درصد در پهنه خطر زیاد و ۷۶ درصد در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند. منطق AND به دلیل اشتراک گیری بین معیارها، مناطق زیادی را در معرض خیلی زیاد پهنه بندی نموده و ۸۰ درصد از حوضه را با ریسک بالا تشخیص داده است. مناطق پرخطر در این مدل در کل حوضه قرار گرفته اند. در مدل پهنه بندی OR، به ترتیب ۷۲، ۱۲.۴، ۱۰، ۲ درصد در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند.  بنابراین بیشترین مساحت در این مدل پهنه بندی در طبقه خیلی کم قرار دارد و این منطق به دلیل اجتماع گیری بین معیارها مناطق بسیاری را بدون خطر می داند که در غرب و مرکز حوضه قرار دارد و تنها بخش بسیار کوچکی از مرکز منطقه مطالعاتی با خطر بسیار زیاد در شرق حوضه تشخیص داده شده است. و در نهایت مدل پهنه بندی عملگر GAMA، به ترتیب ۴۹، ۹، ۱۴، ۱۵، ۱۳ درصد در طبقات خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد قرار داشته اند.و طبقه خطر خیلی کم قسمت اعظم منطقه مطالعاتی را پوشانده است. نتیجه­ گیری: در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شرق حوضه مطالعاتی واقع گردیده اند و تطابق بیشتری با واقعیت دارد.و همان­طور که نتایج تحقیق حاضر نشان داد استفاده از فن­آوری RS و GIS ابزاری مفید و قوی در زمینه  پهنه ­بندی و ارزیابی خطر زمین لغزش دانست.  

Fuzzy logic, Landslide, Nekarud basin, Vulnerability, آسیب پذیری, زمین لغزش, منطق فازی, حوضه نکارود