معصومه امانی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
یحیی کوچ - دانشیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
مهدی عابدی - استادیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

پژوهش حاضر با هدف تعیین و مقایسه شاخص کیفیت خاک تحت تاثیر شدت های مختلف تخریب رویشگاه (رویشگاهی با درصد پوشش بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد) رویشگاه بدون تخریب، به عنوان رویشگاه شاهد)، رویشگاهی با درصد پوشش بین ۷۰ تا ۶۰ درصد (رویشگاه با شدت تخریب سبک)، رویشگاهی با درصد پوشش بین ۴۰ تا ۳۰ درصد (رویشگاه با شدت تخریب متوسط ) و رویشگاهی با درصد پوشش بین ۱۰ تا ۰ درصد (رویشگاه با شدت تخریب شدید)) در مواقع مشجر منطقه ییلاقی میرکلا واقع در غرب استان مازندران انجام گرفت. بدین منظور از هر یک از رویشگاه های فوق الذکر تعداد ۱۵ نمونه خاک سطحی (عمق ۱۰-۰ سانتی متر) برداشت و به آزمایشگاه انتقال داده شد. ویژگی های خاک شامل جرم متخصص ظاهری، پایداری خاکدانه، محتوی رطوبت، واکنش (pH)، هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، کلسیم قابل جذب و منیزیم قابل جذب در محیط آزمایشگاه اندازه گیری و در نهایت با استفاده از مقادیر به دست آمده شاخص کیفیت خاک (Soil quality index) در هر یک از رویشگاه های مورد مطالعه محاسبه شد. شاخص کیفیت خاک به طور معنی دار ( در سطح ۹۵ درصد) در رویشگاه بدون تخریب بیشترین مقدار بوده (۰/۶۹) و رویشگاه هایی با شدت تخریب کم، متوسط و زیاد به ترتیب با مقادیر عددی ۰/۵۱، ۰/۴۵ و ۰/۴۰ در رده های بعدی قرار گرفتند. نتایج ین تحقیق بیانگر تاثیرپذیری شاخص کیفیت خاک از شدت های مختلف تخریب رویشگاه بوده و حفظ پوشش گیاهی می تواند بطور معنی داری سلامت و خدمات اکوسیستم را تضمین نماید.

پوشش گیاهی، مرتع، ولیک و زرشک، تخریب اکوسیستم، کیفیت خاک