نیلوفر نیکخواه آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گنبدکاووس، ایران
حسین صبوری - دانشیار، ژنتیک بیومتری دانشگاه گنبدکاووس، ا یران
حسین حسینی مقدم - استادیار، بیوتکنولوژی دانشگاه گنبدکاووس، ایران
جواد سجادی - استادیار، بیوسیستم دانشگاه گنبدکاووس، ایران
مهناز کاتوزی - استادیار، اصلاح نباتات، موسسه تحقیقات اگروسکوپ، سو ئیس
مهدی زارعی - استادیار، باغبا نی دانشگاه گنبد کاووس، ایران

خشکی یکی از تنش های غیر زیستی مهم به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهمترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه های به نژادی گندم می باشند. به منظور بررسی تنوع ژرم پلاسم در این تحقیق از ۷۷ اکوتیپ آژیلوپس تائوشی که از استانهای ایران جمع آوری شده بود، در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی از نظر صفات مورفولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در شرایط تنش خشکی نشان داد بین اکوتیپ های مختلف از نظر تمامی صفات اختلاف معنی داری وجود داشت . تنش خشکی موجب کاهش کلیه صفات به جز طول سنبله ، طول ریشک و تعداد دانه در خوشه شد. بیشترین میزان کاهش مربوط به صفت ارتفاع بود. نتایج نشان دهنده تنوع ژنتیکی بالایی در میان اکوتیپ ها بود. در تنش خشکی بیشترین مقدار تنوع مربوط به طول خروج خوشه (۴۳۳/۳۱) و کمترین مقدار هم مربوط به صفت ارتفاع (۸۶۷/۱) بود. نتایج تحلیل های آماری مختلف در این تحقیق نشان داد که دو اکوتیپ ۷۶ و ۳۵ به عنوان متحمل ترین اکوتیپ ها بودند و می توانند به عنوان منابع ژنتیکی مناسب در برنامه های به نژادی گندم برای تحمل به خشکی مورد توجه قرار گیرند.

آژیلوپس ، تنش خشکی ، ژرمپلاسم