ابراهیم غلامی - گروه زمین شناسی - دانشکده علوم - دانشگاه بیرجند- ایران
مریم عزتی - دانشگاه بیرجند

منطقه ی مورد مطالعه در شمال زیرپهنه سیستان در سامانه گسلی نهبندان واقع شده است که علاوه بر واحدهای رسوبی و افیولیت های کرتاسه، مجموعه ی گسترده ای از رخساره های رسوبی و آذرآواری پالئوژن و نئوژن تحت تاثیر دگرشکلی قرار گرفته اند. روندهای ساختاری در این منطقه شامل دو گروه اصلی با امتدادهای شمالی– جنوبی و شمال باختری– جنوب خاوری می باشد. داده ها ی ساختاری در راستای روندهای شمالی– جنوبی (شامل: گزیک، افضل آباد و خاور سهل آباد) و شمال باختری– جنوب خاوری (شامل: بیرجند و زهان) جمع آوری گردید که می توان دگرشکلی منطقه را در سه گروه تقسیم بندی نمود. دگرشکلی در راستای پهنه های شمالی- جنوبی (مانند: ایستگاه های گزیک و افضل آباد) بیشتر به صورت ترافشارشی برشی انجام شده است. در حدفاصل گسل های شمالی- جنوبی نردبانی چپ پله (مانند: چشمه زنگی، چاخو و آساکوهک)، برحسب نوع همپوشانی آن ها، مناطق فشاری (مانند کسراب و ترشاب) تشکیل گردیده اند؛ که در پهنه های فشارشی مذکور بر اثر عملکرد گسل های راندگی، واحدهای افیولیتی در این مناطق رخنمون یافته اند. وجود راندگی در پایانه ی گسل های امتدادلغز (مانند: جنوب بیرجند) ناشی از تاثیر متقابل روندهای اصلی در منطقه است که باعث رخنمون افیولیت ها در راستای روندهای شمال باختری- جنوب خاوری گردیده است.

آرایش گسلش امتدادلغز, پهنه های فشاری, راندگی پایانه ای, زمین درز سیستان, خاور ایران