خداکرم غریبی - دانشجوی دکتری- دانشگاه صنعتی شاهرود
جعفر قیصری - استاد دانشکده فیزیک- دانشگاه یزد
مجتبی زارعی - کارشناس ارشد از دانشکده فیزیک دانشگاه یزد

از جمله خطراتی که حیات انسانی را تعدید می کند پرتوهای مضری است که از فضا و زمین به طور دائمی منتشر می شوند. بر اساس مطالعات انجام شده توسط زمین شناسان یک از منابع محتمل پرتوزا سنگ های گرانیتی می باشد. در گستره ای بالغ بر ۱۰۰۰کیلومتر مربع در استان یزد رخنمون های سنگی وجود دارد که از جنس گرانیت می باشد. این رخنمونها مجموعه ارتفاعاتی را می سازند که به شیرکوه موسوم است. قله شیرکوه با ارتفاع متر بام این ارتفاعات را تشکیل می دهد.با توجه به تمرکز جمعیت در این محدوده و تغذیه دشت یزد از آبهای سرچشمه گرفته از این کوه ها مطالعه رادیونوکلوئیدهای موجود در گرانیت شیرکوه در دستور کار قرار گرفته است.پس از نمونه برداری از بخش های مختلف و آماده سازی آنها با استفاده از روش طیف سنجی گاما با قدرت تفکیک زیاد با استفاده از آشکار ساز نیم رسانای ژرمانیوم فوق خالص (HPGe) با بازده %۲۰ مقدار اکتیویته رادیونوکلوئیدهای موجود برای اورانیوم۲۳۸در دامنه (Bq/kg) ۵۷/۲-۱۵/۳، توریم ۲۳۲در دامنه-۴۳/۱ (Bq/kg) ۸۵/۰ و پتاسیوم۴۰ در دامنه (Bq/kg) ۱۲۲۹/۷-۲۹۰/۶ بدست آمد. همچنین برای آهنگ دز جذبی مقدار ۱۸۷/۵-۱۱۵(nGy/h) حاصل شد. با مقایسه نتایج حاصل با مقادیر مجاز برای حیات انسانی مشخص شد که پرتوزایی مربوط به گرانیت شیرکوه به تنهایی نمیتواند باعث ایجاد خطر برای مردمی که در معرض این سنگ هستند باشد.

پرتوسنجی، رادیو نوکلوئید های شیرکوه، گرانیت شیرکوه، طیف سنجی گاما