عاطفه پورجاهد - گروه مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول
حبیب اله عباسی - گروه مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول
نسیم صفاریان - دانش آموخته شیمی کاربردی

زمینه مطالعاتی: در سال‎های اخیر، از فیتواسترول‎ها، به منظور کاهش جذب کلسترول در رژیم غذایی استفاده شده است. نقطه ذوب بالا و نامحلول بودن آن‎ها در آب و روغن، افزودن فیتواسترول‎ها را به مواد غذایی با مشکل مواجه می‎کند. هدف: هدف از این پژوهش بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی فیتواسترول‎ها به کمک نانولیپوزوم‎ها است. روش کار: در این مطالعه، نانولیپوزوم‎های حاوی بتا- سیتواسترول از غلظت‎های مختلف لسیتین سویا و کلسترول به روش هیدراسیون لایه نازک تهیه شد و برای کاهش اندازه ذره از هموژنایزر اولتراسونیک استفاده گردید. طیف‎سنجی مادون قرمز (FTIR) برای مطالعه برهم‎کنش گروه‎های عاملی مواد افزودنی مختلف در ترکیب نانولیپوزوم‎ها استفاده گردید. نتایج نشان داد که برهم‎کنش بین بتا- سیتواسترول و نانولیپوزوم‎ها از نوع پیوند هیدروژنی است. میانگین قطر حجمی ذرات، شاخص پراکندگی، پتانسیل زتا، پایداری فیزیکی و pH نانولیپوزوم‎های تولید شده بررسی گردید. نتایج: میانگین قطر حجمی ذرات بین ۹۰ تا ۱۰۰ نانومتر بود. افزودن کلسترول به نمونه‎ها، میانگین قطر حجمی نانولیپوزم‎ها را به مقداری کم و به صورت معناداری (۰۵/۰>P) افزایش داد، با این حال، موجب کاهش معنادار پتانسیل زتا (۰۵/۰>P) و پایداری بیشتر نمونه‎ها در دماهای مختلف گردید. همچنین pH نمونه‎ها به محدوده خنثی نزدیک بود که ثابت می‎کند استفاده از این نانولیپوزوم‎ها تاثیری در تغییر pH مواد غذایی ندارد. نتیجه گیری نهایی: بهترین نتایج برای نمونه حاوی ۰۶/۰ گرم کلسترول به دست آمد که علیرغم اندازه ذره تا حدودی بزرگ‎تر، از نظر پتانسیل زتا، پایداری فیزیکی و pH،مطلوب‎تر از سایر نمونه‎ها بود.

بتا- سیتواسترول, نانولیپوزوم, اندازه ذره, پایداری