منیره ارباب - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل
ابراهیم علیزاده دوغیکلایی - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل
محسن شهریاری مقدم - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل

زمینه مطالعاتی: امروزه کاربرد عصاره گیاهان دارویی بجای نگهدارنده های شیمیایی در محصولات شیلاتی رو به افزایش است.هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر عصاره های آبی و اتانولی دانه شنبلیله بر رشد استافیلوکوکوس اورئوس تلقیح شده ( CFU/g۱۰۳) در فیله کپور معمولی هنگام نگهداری در یخچال (˚C۴) می باشد. روش کار: عصاره ها با استفاده از حلال های آب و اتانول استخراج و در غلظت های ۱، ۵/۲ و ۴ درصد به فیله های تلقیح شده اضافه گردید. فراسنجه های شیمیایی (تیوباربیتوریک اسید و مجموع بازهای نیتروژنی فرار) و میکروبی (شمارش باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، شمارش باکتریهای کل و شمارش باکتریهای سرمادوست) در روزهای صفر، ۳، ۶، ۹ و ۱۲ اندازه گیری شدند. نتایج: نتایج ارزیابی حسی به روش هدونیک نشان داد که فیله های حاوی ۵/۲ درصد عصاره آبی و اتانولی دارای خواص ارگانولیپتیکی بهتری بودند. نتایج نشان داد که تعداد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس با گذشت زمان در تیمار شاهد افزایش و در تیمارهای حاوی عصاره کاهش یافت. بطوریکه غلظت ۴ درصد عصاره های اتانولی و آبی موجب توقف رشد باکتری پس از ۹ و ۱۲ روز گردید. کمترین تعداد باکتریهای کل و سرمادوست در فیله حاوی ۴ درصد عصاره اتانولی مشاهده گردید. مقدار تیوباربیتوریک اسید و مجموع بازهای نیتروژنی فرار فیله ها طی نگهداری به تدریج افزایش یافت ولی این افزایش در تیمارهای حاوی عصاره کمتر بود. نتیجه گیری نهایی: نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره اتانولی دانه شنبلیله خواص ضد باکتری بیشتری نسبت به عصاره آبی دارد. لذا استفاده از عصاره اتانولی دانه شنبلیله در غلظت ۴ درصد برای افزایش مدت ماندگاری فیله ماهی کپور معمولی توصیه می گردد.  

استافیلوکوکوس اورئوس, ارزیابی حسی, عصاره دانه شنبلیله, کپور معمولی