لادن رحیمی - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
بابک قنبرزاده - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
مونا رحیمی - گروه صنایع غذایی دانشگاه آزاد سبزوار
جلال دهقان نیا - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
لیلا ابوالقاسمی فخری - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

پلی اتیلن ترفتالات (PET) از جمله پلاستیک­هایی می­باشد که به صورت گسترده در بسته بندی مواد غذایی و به ویژه نوشیدنی­ها و روغن­های خوراکی کاربرد دارد. در این پژوهش، مهاجرت دی اتیل هگزیل آدیپات[۱] (DEHA)، از نرم کننده­های رایج در PET، به محلول مدل آبلیمو بررسی می­شود. طبق قوانین اتحادیه اروپا (EC) مقدار مجاز مهاجرت ویژه[۲] (SML)، برای این ماده ۱۸ (لیتر/میکروگرم) می­باشد. در کار پژوهشی حاضر، یک روش جدید میکرو استخراج مایع – مایع به کمک هوا به منظور آنالیز DEHA ارائه گردید. در این روش، اثر برخی از پارامترهای مهم مانند نوع و حجم حلال استخراج کننده و  مقدار نمک بهینه گردید. طبق قوانین EC می توان اسید استیک ۳ درصد (وزنی/حجمی) را به عنوان محلول مدل غذایی آبلیمو انتخاب کرد. محلول مدل غذایی تهیه شده در دماهای ۵، ۲۵ و۴۰ درجه­ی سانتیگراد به مدت سه ماه در بطری­های PET  نگهداری شده و در بازه­های زمانی ۱۰، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ روز با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) مورد آنالیز قرار گرفتند و سپس ضریب انتشار مهاجرت این مواد، به داخل PET با استفاده از قانون فیک محاسبه شد. با افزایش دما و زمان نگهداری، مقدار مهاجرت این مواد افزایش یافت. بعد از ۹۰ روز در دمای ۴۰ درجه­ی سانتیگراد حداکثر مقدار مهاجرت به SML رسید ولی در دمای ۵ و ۲۵ درجه­ی سانتیگراد بعد از به تعادل رسیدن مهاجرت، حداکثر مقادیر اندازه­گیری شده زیر SML بود. ضریب انتشار بدست آمده برای DEHA در دماهای ۵، ۲۵ و ۴۰ درجه­ی سانتیگراد عبارت بودند از ۱۰۹/۰، ۱۲/۰ و ۹-۱۰×۰۹۲/۰ (ثانیه/سانتی­متر مربع). نگهداری آب لیمو در بطری PET بیش از ۳ ماه در مناطق با آب و هوای گرم، می­تواند موجب ایجاد ریسک از ناحیه مهاجرت DEHA گردد ولی در دماهای پایین­تر، چندان مشکل زا نیست و بنابراین نگهداری بطری محتوی آبلیمو در یخچال می­تواند تا حدودی این مشکل را حل کند. [۱]. Diethylhexyl adipate [۲]. Specific migration limit

مهاجرت, پلی اتیلن ترفتالات, دی اتیل هگزیل آدیپات, محلول مدل آبلیمو, ضریب انتشار