سعدی غریب بی بالان - ۱ دانشجوی دکتری علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
جواد کرامت - ۲ دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
ناصر همدمی - ۲ دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد حجت الاسلامی۴ - ۳ عضو هیات مدیره موسسه تحقیقات قند اصفهان و دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد

ملانوئیدین­های سنتز شده در سیستم مدل گلوکز و گلایسین (به عنوان یک مدل از ترکیبات رنگی موجود در شربت غلیظ چغندر قند) با استفاده از پودر کربن فعال رنگبری شده و به منظور دستیابی به شرایط بهینه رنگبری، از روش آماری سطح پاسخ (RSM) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که شرایط بهینه رنگبری در حداکثر غلظت ملانوئیدین­ها (۷۵۰ میلی گرم بر لیتر) عبارت بود از: ۷ pH= و زمان تماس۳۰ دقیقه. در این شرایط، کارآیی رنگبری در سیستم­های مدل ملانوئیدین­ها و شربت غلیظ چغندر قند با افزودن ۱/۰ گرم پودر کربن فعال، به ترتیب ۰۷/۷۳ و ۹۳ درصد به دست آمد. خصوصیات سطحی ملانوئیدین­ها و پودر کربن فعال (قبل و پس از جذب سطحی) با استفاده از طیف سنجی تبدیل فوریه مادون قرمز (FTIR) ارزیابی گردید. بررسی سینتیک رنگبری، نشان دهنده پیروی جذب ملانوئیدین­ها از مدل سینتیکی شبه مرتبه اول بود. نتایج ایزوترم­های جذب نشان داد که جذب ملانوئیدین­ها با مدل ایزوترم در حال تعادل لانگمویر مطابقت خوبی داشت. در ادامه، به منظور بررسی اثر فرآیند رنگبری بر توزیع وزن مولکولی ملانوئیدین­ها از روش کروماتوگرافی ژل تراوایی (GPC) استفاده گردید که نشان دهنده توزیع وزن مولکولی این ترکیبات از ۷/۰ تا ۴۰۰۰ کیلو دالتون بود. در طی رنگبری سیستم­های مدل ملانوئیدین­ها، ترکیباتی با وزن مولکولی ۴۰۰۰ کیلو دالتون، کاملا" برطرف شده در حالی ­که ترکیباتی با وزن مولکولی بیشتر از ۲۳۰، ۷ و ۷/۰ کیلو دالتون، تمایل کمتری به جذب بر روی کربن فعال نشان دادند. نتایج این بررسی نشان دهنده قابلیت مناسب پودر کربن فعال جهت حذف ناخالصی­های رنگی با وزن مولکولی بالا در شربت غلیظ چغندر قند ­بود.    

ملانوئیدین­, پودر کربن فعال, شربت غلیظ چغندر قند, کارآیی رنگبری, کروماتوگرافی ژل تراوایی