ابراهیم عباسی - استادیار دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی

  امروزه تولید بخش کشاورزی به اندازه‎ای به نفت و مشتق های آن وابسته گردیده است که هرگونه خلل در تامین انرژی مورد نیاز این بخش به‎گونه‎ای معنادار بر سطح تولید اثر می‎گذارد. آمارها نشان می‎دهند که میزان کل مصرف انرژی در بخش کشاورزی کشور طی سال‎های ۸۸-۱۳۷۰ از ۱/۳۳ میلیون بشکه معادل نفت خام به ۴/۴۳ حدود ۳/۱ برابر شده است. صرف نظر از وابستگی افزایش تولید به مصرف انرژی بیشتر، چگونگی رابطه میان افزایش تولید و افزایش مصرف انرژی و نیز هدایت مصرف های آتی در مسیرهای متعارف و معقول ضرورت خاصی دارد. در این مقاله برای پیش بینی مصرف انرژی بخش، نخست به پیش بینی میزان ارزش افزوده بخش بر اساس یک مدل ARIMA پرداخته و سپس با توجه به متوسط شدت انرژی دوره (۷/۰) و سناریوبندی تغییر شدت انرژی در سال‎های آتی بر اساس یک سناریوی مرجع، سه سناریوی مطلوب و دو سناریوی نامطلوب، میزان مصرف انرژی بخش تا سال ۱۴۱۰ مورد پیش بینی قرار می‎گیرد. با لحاظ کردن هزینه های اجتماعی ناشی از افزایش بی‎رویه مصرف انرژی می‎توان مشاهده نمود که چنانچه برنامه‎های صرفه‎جویی انرژی به‎طور هدفمند به مورد اجرا گذاشته نشود، هرساله زیان های اقتصادی ناشی از مصرف بالای انرژی در این بخش، خسارت های زیست محیطی در اثر افزایش انتشار گازهای گلخانه‎ای گسترش می یابد و این شرایطی است که برای انرژی های مصرفی یارانه نیز پرداخت می‎گردد. به منظور بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش شدت آن در بخش کشاورزی باید راهکارهای مختلفی از جمله صرفه‎جویی در استفاده از انرژی‎های فسیلی و به‎کارگیری انرژی‎های نو مدنظر قرار گیرد.

مصرف انرژی، بخش کشاورزی، پیش بینی، ارزش افزوده و شدت انرژی. طبقه بندی JEL : C۳۲, Q۴۳, O۱۳