فروزان نیکخواه نایینی - گروه علوم باغبانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علی رضا لادن مقدم - گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
پژمان مرادی - گروه علوم باغبانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
وحید عبدوسی - گروه علوم باغبانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
مهدی رضایی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

ماریتیغال (Silybum marianum) از گیاهان دارویی مطرح در زراعت اکثر کشورهای توسعه یافته است. این پژوهش به بررسی تاثیر کودهای آلی و زیستی که شامل هیومیک اسید، ورمی­کمپوست و دو گونه قارچ مایکوریزا بر صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه ماریتیغال پرداخته است. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در شهر گرگان اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل چهار سطح کود ورمی­کمپوست (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد)، چهار سطح کود هیومیک اسید (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ میلی­گرم در لیتر) و دو گونه قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae و Glomus intraradices) است. صفات عملکرد، وزن هزاردانه، سطح برگ، تعداد کاپیتول، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، قند محلول و پروتئین در گیاه اندازه­گیری شد. بیشترین عملکرد ماریتیغال با کاربرد قارچ Glomus mosseae، ۵۰ درصد ورمی­کمپوست و بدون مصرف هیومیک اسید برابر با ۲۲۹۶ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. نتایج نشان داد که استفاده از هیومیک اسید دارای اثرات مثبت بر روی تمام ویژگی­های گیاه مورد مطالعه است. بیشترین مقدار پروتئین (۶۵/۳ میلی­گرم در وزن تر) در تیمار مربوط به سطح سوم هیومیک اسید و قارچ Glomus intraradices و کمترین پروتئین (۹۲/۰ میلی­گرم در وزن ­تر) در شاهد به دست آمد. به طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از کودهای آلی و زیستی می­تواند سبب بهبود وضعیت گیاه ماریتیغال شود و با استفاده از این ترکیبات می­توان مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد تا از اثرات نامطلوب این کودها بر سلامت انسان و محیط زیست جلوگیری شود.

خارمریم, کاپیتول, کاروتنوئید, کلروفیل a