ارزیابی کارآیی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به منظور تخمین ضریب رواناب در حوزه آبخیز امامه
عنوان مقاله: ارزیابی کارآیی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به منظور تخمین ضریب رواناب در حوزه آبخیز امامه
شناسه ملی مقاله: JR_WATER-13-2_009
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_WATER-13-2_009
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
عاطفه داوری زاده - گروه آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
مهدی وفاخواه - گروه آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
اکبر نجفی - گروه مهندسی جنگل، دانشگاه تربیت مدرس، شهر نور، کشور ایران
خلاصه مقاله:
عاطفه داوری زاده - گروه آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
مهدی وفاخواه - گروه آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
اکبر نجفی - گروه مهندسی جنگل، دانشگاه تربیت مدرس، شهر نور، کشور ایران
یکی از مولفههای بیلان آب حوضه، که اهمیت زیادی در آبخیزداری و مدیریت منابع آب دارد رواناب است. برآورد مناسب میزان رواناب مستلزم تعیین ضریب رواناب میباشد. این پژوهش بهمنظور ارزیابی کارآیی روش تصمیمگیری چندمعیاره به منظور تخمین ضریب رواناب در حوزه آبخیز امامه صورت گرفت. بدین منظور ابتدا معیارهای مقدار تندی شیب، پوششگیاهی (کاربری اراضی)، گروه های هیدرولوژیکی خاک، حداکثر بارش روزانه و مساحت منطقه مورد مطالعه، وارد سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) شد. بعد از انجام پردازشهای لازم بر روی معیارها، به فرمت رستری متناسب با محدوده مطالعاتی تبدیل شدند. درگام بعدی ساختار فرآیند سلسله مراتبی (AHP) با توجه به هدف تحقیق ایجاد شد. سپس مقادیر شاخص وزنی هرلایه اطلاعاتی و طبقات مختلف آنها بر اساس شاخص وزنی فرآیند سلسله مراتبی (AHP) توسط نرمافزار Expert Choice تعیین شد. بر اساس پنج معیار فوق الذکر سه مدل مدنظر قرار گرفت. به طوری که در مدل اول معیارهای مقدار تندی شیب، پوششگیاهی و گروه هیدرولوژیکی خاک؛ در مدل دوم معیار های حداکثر بارندگی روزانه، مساحت حوزه آبخیز بالادست و گروه هیدرولوژیکی خاک و در مدل سوم معیار های نفوذپذیری خاک و مساحت حوزه آبخیز بالادست در نظر گرفته شد. سپس بر اساس وزن هر یک از معیارها، ضریب رواناب برآوردی بر اساس هر یک از مدل ها به دست آمد. در نهایت ضریب رواناب برآوردی با ضریب رواناب مشاهداتی که با استفاده از دستگاه شبیهساز باران کامفورست در ۶۰ نقطه از کاربریهای مختلف با شدت ۶۰ میلیمتر در ساعت و بهمدت زمان ۹۰ دقیقه اندازهگیری شده بود، مقایسه شدند. نتایج حاصل نشان داد که مدل دوم با ضریب نش-ساتکلیف ۵۹/۰ و ریشه میانگین مربعات خطا ۳۶۳/۰ کارآیی بهتری نسبت به دو مدل دیگر داشته است. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی با توجه به سادگی، بهکارگیری معیارهای کیفی و کمی بهطور همزمان و نیز قابلیت بررسی سازگاری در قضاوتها میتواند در بررسی موضوعات مربوط به ضریب رواناب کاربرد مطلوبی داشته باشد.
کلمات کلیدی: تصمیم گیری چندمعیاره, ضریب رواناب, شبیه سازی بارندگی, شدت بارندگی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1571789/