داود پرچمی - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران- ایران (نویسنده مسئول).
فاطمه درخشان - دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران- ایران.

مجازات حبس با وجود تبعات منفی برای افراد، جامعه و دولت، سهم بالایی در احکام صادره دادگاهها داشته و در عین ­حال بر جلوگیری از تکرار جرم تاثیر کمی دارد. مجازات­های جایگزین­ حبس به ­عنوان بارزترین تلاش برای رفع این نقیصه محسوب می­شود. در تعیین مجازات­های جایگزین می­توان نظام مجازاتی بر مبنای شرایط اجتماعی وقوع جرم در نظر گرفت که در این پژوهش، نظام مجازات­های اجتماعی نامیده شده است. مجازات­های اجتماعی نظامی است که در آن احکام، با در نظر گرفتن شرایط وقوع و نوع جرم، شرایط مجرم و میزان برخورداری او از سرمایه­های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و شرایط بزه­دیده صادر می­شود. این مقاله به بررسی قابلیت جلوگیری ارتکاب جرم مجازات­های جایگزین­ حبس و مجازات­های اجتماعی در مقایسه با مجازات زندان می­پردازد. در این تحقیق که مطالعه­ای کیفی است، با ۶۵ نفر از  قضات و حقوقدانان با روش انتخاب هدف­مند مصاحبه شده است. داده­ها با مصاحبه­های نیمه­ساخت یافته جمع­آوری و تحلیل آن­ها با روش تحلیل محتوای کیفی جهت­دار و تحلیل تماتیک انجام شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که اکثریت پاسخگویان مجازات­های اجتماعی را به شرط اجرای صحیح، بیش از مجازات حبس بر کاهش جرم موثر دانسته و این نوع مجازات­ها را دارای پیامدهای منفی زندان نمی­دانند.

social punishment, prison, alternatives to imprisonment, Social capital, Cultural capital, economic capitals, political capital