عبدالمجید معین فر - Department of Biosystem Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
غلامحسین شاهقلی - Department of Bosystem Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
یوسف عباسپور گیلانده - Department of Bosystem Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
ترحم مصری گندشمین - Associate Professor, Department of Biosystem Engineering, Faculty of agriculture and natural resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

استفاده از تراکتورهای چهارچرخ محرک و چرخ عقب محرک در عملیات کشاورزی رایج است. برای بررسی اثر نوع سیستم حرکتی بر تراکم خاک و لغزش چرخ­های محرک، آزمایش­هایی مزرعه ای در خاک لومی و در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سطوح مختلف سرعت (۲۶/۱، ۹۶/۳ و ۷۸/۶ کیلومتر بر ساعت)، فشار باد تایر (۱۷۰، ۲۰۰ و ۲۳۰ کیلوپاسکال)، وزنه بالاست (۰، ۱۵۰ و ۳۰۰ کیلوگرم)، سیستم­های حرکت تراکتور (دیفرانسیل جلو، دیفرانسیل عقب و جفت دیفرانسیل) و عمق (۱۰، ۲۰، ۳۰ و  ۴۰ سانتی­متر) بودند. جرم مخصوص ظاهری خاک به عنوان شاخصی از تراکم خاک در عمق های مختلف و لغزش چرخ­های محرک نیز در شرایط مختلف اندازه گیری شد. در این آزمایش­ها از تراکتور چهارچرخ محرک گلدونی ۲۴۰ استفاده شد. آزمایش­ها در شرایط کنترل شده در کانالی به طول ۳ متر ، عرض و عمق ۱ و ۶/۰ متر اجرا شد و نتایج به ­دست ­آمده، پس از تجزیه و تحلیل با نرم ­افزار SPSS۲۲، نشان داد که با تغییر سیستم حرک چهارچرخ محرک به دوچرخ محرک عقب و دوچرخ محرک جلو، تغییر قابل توجهی در تراکم خاک ایجاد می­شود که کمترین تراکم در حالت چهارچرخ محرک و بیشترین آن در حالت دو چرخ محرک جلو بوده ­است. علت افزایش تراکم با تغییر سیستم حرکتی را می­توان به سطوح لغزش متفاوت در هر یک از این حالت­ها  نسبت داد. با توجه به درصد لغزش کمتر در سیستم چهارچرخ محرک، نسبت به دو حالت دیگر، تراکم ایجاد شده در اثر استفاده از این سیستم نسبت به دو حالت دیگر کمتر بوده ­است. افزایش بار محوری باعث افزایش تراکم خاک شد. نکته قابل توجه این است که با افزایش بار محوری، تراکم از خاک سطحی به خاک زیرین نیز منتقل و معلوم شد هرچه بار محوری بیشتر شود، جرم مخصوص ظاهری خاک زیرین به خاک سطحی نزدیک تر می­شود. افزایش بار محوری و کاهش فشار باد تایرها  باعث کاهش لغزش چرخ محرک شدند. مدل رگرسیون گام به گام با ضریب تعیین ۹۲/۰ و با توجه به ضرایب استاندارد محاسبه شده نشان می­دهد که بار محوری، عمق، نوع سیستم حرکتی، سرعت، و فشار باد تایرها به ترتیب دارای بیشترین تاثیر بر جرم مخصوص ظاهری خاک هستند.

Bulk density, Goldoni Tractor, Four Wheel Drive, Regression model