محمدعلی جواهری - استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

با توجه به اهمیت و جایگاه گندم در کشور و بهره وری بیشتر از قابلیتهای زراعی و محیطی موجود، لزوم معرفی ارقام جدید ضروری است. ارقام چمران، چمران ۲ و سیروان ارقام غالب کاشت گندم نان در مناطق گرم استان کرمان می باشند. با توجه به قدیمی بودن و کاهش خلوص ارقام رایج، کشاورزان از عملکرد این ارقام راضی نیستند. لذا چنانچه در آزمایشات ارقام جدید که نسبت به ارقام قدیم افزایش تولید داشته باشند بایستی جایگزین ارقام مرسوم گردند. در این آزمایش عملکرد کمی ۱۲ رقم گندم نان شامل رقم چمران به عنوان شاهد و ارقام شوش، پارسی، سیوند، سیروان، چمران۲، افلاک، مهرگان، خلیل، سارنگ، تیرگان و طلایی در منطقه گرم ارزوییه استان کرمان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی گردیدند. در این پژوهش هر رقم در شش خط شش متری و بافاصله خطوط ۲۰ سانتیمتر با دست کشت شدند. بنابراین مساحت هر کرت آزمایش ۷/۲ مترمربع بوده و بین هر تکرار نیز یک متر حاشیه در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد رقم سارنگ با عملکرد ۷۱۹۱/۳۳ کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین و رقم چمران با عملکرد ۶۳۷۶/۵۰ کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. رقم سارنگ با وزن هزار دانه ۴۶/۶ گرم بیشترین و رقم شوش با میانگین وزن هزار دانه ۳۵/۱ کمترین وزن هزار دانه را داشتهاند. از طرفی ارقام مهرگان، سیروان و تیرگان با ۱۰/۱۶، ۱۰/۰۶ و ۱۰ سانتیمتر بیشترین طول سنبله و رقم چمران۲ با میانگین ۷/۶۴ سانتیمتر کمترین طول سنبله در بین ارقام مورد آزمایش داشتند. رقم چمران نیز با ۱۰۴/۱۶ سانتیمتر بیشترین ارتفاع بوته و ارقام چمران ۲ و افلاک با ۹۴/۳۳ و ۹۴/۱۶ سانتیمتر کمترین ارتفاع بوته را داشتهاند. براساس نتایج این تحقیق توصیه میگردد در مناطق گرم استان کرمان، با توجه به امکانات موجود ارقام نان سارنگ، شوش، خلیل و تیرگان جایگزین ارقام قدیمی و مرسوم گردند.

ارقام جدید، جایگزینی، معرفی، گندم، عملکرد.