حمید رحمانی - دانشجوی دکتری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
منصور قربانی - دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

محدوده مورد بررسی در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر زاهدان، استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در این منطقه، شامل مجموعه ای از واحدهای رخساره فلیش کمی دگرگون شده با سن ائوسن، سنگ های نیمه عمیق و دایک های بازیک تا حدواسط با سن احتمالا الیگوسن- میوسن است. سنگ های نیمه عمیق به شکل استوک و گنبد در واحد فلیشی نفوذ کرده و خود در مراحل بعدی توسط دایک های حد واسط قطع شده اند.توده ­های نیمه عمیق منطقه دارای دو ترکیب اصلی دیوریت- مونزودیوریت و کوارتزدیوریت- کوارتزمونزودیوریت با بافت پورفیری هستند. واحدهای نیمه عمیق این منطقه در محدوده متاآلومین تا کمی پرآلومین و نوع I  قرار می گیرند. این امر با شواهدی همچون حضور گسترده هورنبلند، آپاتیت و اسفن در واحدهای نیمه عمیق مورد بررسی که بیانگر شرایط اکسیدی و فوگاسیته بالای اکسیژن برای این سنگ ها در زمان تشکیل است، مطابقت دارد. نمودارهای عنکبوتی رسم شده برای عناصر کمیاب و نادر خاکی، منشا واحد و نقش تبلور تفریقی را در تشکیل این سنگ ها نشان می دهد. بر اساس نمودار عنکبوتی عناصر نادر خاکی، توده های نیمه عمیق مورد بررسی از عناصر LREE نسبت به HREE غنی شدگی نشان می دهند که این موضوع از ویژگی های بارز سنگ های کالک آلکالن مناطق فرورانش حاشیه قاره است. این سنگ ها در نمودارهای محیط تکتونوماگمایی در محدوده آداکیتی و در رده سنگ های شوشونیتی و کالک آلکالن پتاسیم بالا، مربوط به محیط های فرورانش قرار می گیرند.

زاهدان, نیمه عمیق, آداکیتی, فرورانش