اردشیر کهن دل شیرازی - دانشجوی گروه حمل و نقل، واحد استهبان، دانشگاه آزاد اسلامی، استهبان، ایران
حمیدرضا مختاریان - عضو هیات علمی گروه حمل و نقل، واحد استهبان، دانشگاه آزاد اسلامی، استهبان، ایران

تراکم ترافیک، بسیاری از شهرهای جهان از جمله کلانشهرهای ایران را با چالش­ های بزرگی روبه رو کرده است و سالانه هزینه ­های هنگفتی را بر جوامع تحمیل می­ کند. در این میان، پژوهش ­های گوناگون، رفت و آمدهای روزانه از مناطق حومه­ ای به مناطق مرکزی شهرها را که عموما نیز توسط خودرو شخصی صورت می­ گیرد، عامل بخش بزرگی از تراکم ترافیک موجود می­ دانند و در سال­ های اخیر، شهر شیراز نیز از این معضل در امان نمانده است. از طرفی، بسیاری از پژوهش ­ها نشان داده­ اند که سامانه "حمل و نقل سریع شخصی" (PRT) از دیدگاه مشخصات و صفات، قابل قیاس با خودرو شخصی است و تمایل بالایی جهت استفاده از این سامانه در میان کاربران خودرو شخصی و به ویژه برای انجام سفرهای حومه ­ای وجود دارد. از این رو، این پژوهش با درنظرگیری جمعیت آماری کاربران خودرو شخصی دو شهرک واقع شده در منطقه شمال غربی شیراز، هدف اصلی خود را بررسی میزان تمایل کاربران بالقوه، نسبت به تغییر مد و استفاده از سیستم PRT تعریف نمود. این پژوهش نه تنها از دیدگاه بررسی یک کشور و منطقه جدید جغرافیایی دارای نوآوری است، بلکه از دیدگاه جهانی نیز به دلیل درنظرگیری شاخص "توقف"، بکارگیری شاخص "هزینه کل مالکیت"، برآورد زمان دقیق سفر و مسافت دقیق سفر هر پاسخ ­دهنده با خودرو شخصی توسط نقشه آنلاین و ممکن شدن محاسبه دقیق زمان سفر خاص هر پاسخ ­دهنده با PRT با کمک مسیر ویژه PRT که توسط نرم ­افزار PRTsim طراحی و ترسیم شده بود از نوآوری برخوردار است. در این پژوهش از شیوه آماربرداری "رجحان بیان شده" استفاده و طی فرآیند آماربرداری ۴۳۲ پرسشنامه گردآوری شد. برای انجام فرآیند مدل­­ سازی از مدل­ های انتخاب گسسته استفاده گردید. درکنار یافته ­های گوناگون حاصل از مدل­ های مذکور، مشخص گردید که شاخص ­های "هزینه"، "زمان دسترسی/خروج" و "زمان درون وسیله ­نقلیه" به ترتیب به عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر انتخاب گزینه ­ها از سوی پاسخ ­دهندگان به شمار می ­روند. به علاوه، نتایج نشان دادند که در صورت پیاده ­سازی سامانه PRT، ۵۳ درصد از کاربران فعلی خودرو شخصی به این سیستم نقل مکان خواهند کرد.

انتخاب گسسته, حمل و نقل سریع شخصی, رجحان بیان شده