فاطمه خواجه حسنی - گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.
مهدیه معینی - گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.نویسنده مسئول.
آژنگ بقایی - گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.
رضا افهمی - پژوهش هنر ،دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران

اغلب در فضای معماری معاصر، حس بینایی اصیل ترین عامل ادراک حسی محسوب می شود؛ اما در واقع، این تفوق حس بینایی بر حواس دیگر باعث شده است تا مخاطب فضای معماری با درکی تک بعدی و سطحی از فضا مواجه گردد و مهم ترین اصل تعامل با فضا، یعنی «حس بودن» در محیط زندگی را تجربه نکند و احساس تعلق به فضا را در نارساترین حالت ممکن دریافت کند؛ در صورتی که در فضای معماری بازارهای سنتی، غنای حسی نهادینه شده در کالبد فضا با ایجاد تعامل ادراکی با مخاطبان و هم افزایی حواس چندگانه به ادراک هویت کالبدی فضاهای مختلف بازار منجر می شود. بر این اساس، این پژوهش قصد دارد تا از طریق «رویکرد منظرسازی حسی» به شناسایی چگونگی «هم افزایی مناظر چندگانه حسی» دست یابد؛ بدین منظور، تلاش بر آن است تا از طریق ارزیابی ادراک مخاطبان از مناظر چندحسی در تک تک فضاهای بازار سنتی کرمان به درکی روشن از ماهیت «هم افزایی منظرهای چندحسی بر اساس ادراک حسی از فضاهای کالبدی مختلف بازار» دست یابد. در این پژوهش، ابتدا با مطالعات اسنادی و با هدف شناسایی ادراک چندحسی، منظرهای چندگانه حسی تعیین می شوند؛ سپس در مطالعات میدانی برای ارزیابی تصویر ذهنی مخاطبان از منظرهای چندگانه حسی از ابزار پرسش نامه، نرم افزار SPSS ۲۴ و GIS۱۰.۳ و از روشIDW  برای تحلیل داده های مکانی (UTM) و نیز از روش تحلیلی - توصیفی برای استنتاج چگونگی هم افزایی منظرهای چندگانه حسی استفاده می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهند که شدت و میزان تاثیرگذاری مناظر حسی در بازار سنتی کرمان با توجه به ویژگی های کالبدی _ کاربردی متفاوت می باشد. همچنین کالبد بازار کرمان به گونه ای طراحی شده که در کنار کاربری های قسمت های مختلف در همجواری یکدیگر، باعث می شود شدت هم افزایی حسی در قسمت های مختلف بازار متفاوت باشد. این امر سبب حس فضایی ویژه ای می شود که متاثر از مولفه های مناظر حسی در بازار سنتی کرمان است.

حواس, ادراک چندحسی, بازار سنتی کرمان, مناظر حسی, هم افزایی حسی