علی خاتمی نیا - موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی؛ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
هدیه جعفری - بخش جانوران سمی و پادزهر، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، شعبه اهواز، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ایران
میثاق جلالی - گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
معین یزدخواستی - بخش کلنیکال پاتولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

عقرب زدگی از مهم ترین معضلات بهداشتی در مناطق گرمسیر جهان، از جمله ایران به شمار می رود. در این مطالعه تغییرات ایجاد شده در شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز متعاقب تزریق سم خام و فراکسیون های سم عقرب همی اسکورپیوس لپتوروس و همچنین ارزیابی میزان اثربخشی آنتی سرم پلی والان عقرب زدگی برجلوگیری از این تغییرات در رت صورت گرفت. تعداد ۹۶ سر رت شامل گروه شاهد و گروه دوم الی هشتم به ترتیب سم خام عقرب و فراکسیون های یک الی شش را دریافت نمودند. و سپس در زمان های ۱ ، ۳ و ۲۴ ساعت پس از تزریق، خونگیری به عمل آمد. گلبول های قرمز در محیط هایی با غلظت های مختلف کلریدسدیم قرار داده شد و میزان همولیز با استفاده از رنگ سنجی تعیین گردید. گروه سم خام و گروه فراکسیون دو، میزان مقاومت گلبول های قرمز را نسبت به غلظت های هیپوتونیک کاهش داده بود، این دو گروه جهت ارزیابی اثر آنتی ونوم تولیدی موسسه سرم سازی رازی مورد چالش قرار گرفتند. نتایج نشان داد، در گروه هایی که سم خام و فراکسیون دو را دریافت نمودند، میزان مقاومت گلبول های قرمز نسبت به غلظت های هیپوتونیک کاهش و منحنی گلبول های قرمز دستخوش تغییر شده است. میزان شکنندگی گلبول های قرمز در این گروه ها و در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری افزایش نشان داده است (۰۵/۰>P). فراکسیون یک وسه کمترین تغیرات شکنندگی گلبول های قرمز بوجود آوردند. میزان شکنندگی گلبول های قرمز در گروه هایی که آنتی سرم عقرب زدگی را دریافت کردند در مقایسه با گروه شاهد تغییرات معنی داری را نشان نداده بود تجویز آنتی سرم عقرب زدگی توانسته است از تغییرات  منحنی اسموتیک فراجیلیتی گلبولهای قرمز به طور معنی داری جلوگیری به عمل آورد. (۰۵/۰

همی اسکورپیوس لپتوروس, فراکسیون های سم, آنتی ونوم عقرب زدگی, شکنندگی گلبول های قرمز, موش صحرایی