جلیل قلمقاش - گروه پترولوژی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
میثم اکبری - گروه پترولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
رضا جمال - گروه پترولوژی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

آتشفشان تفتان طی میوسن تا کواترنری فعالیت ماگمایی گسترده ای در بالای منطقه فرورانش مکران داشته است. ترکیب گدازه ها و سنگ های آذرآواری تفتان آندزیت بازالتی، آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت هستند. قطعات سنگی بازیک - حدواسط در خمیره فلسیک و فنوکریست پلاژیوکلاز با بافت غربالی، منطقه بندی و حاشیه انحلالی از شواهد اختلاط ماگمایی در سنگ های تفتان هستند. سنگ های آتشفشانی تفتان با ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا تا کالک آلکالن، دارای غنی شدگی از LREE و LILE به ترتیب در برابر HREE و HFSE هستند. افزون بر این وجود تهی شدگی آشکار از عناصر HFSE (مانند Nb ،Ta و Ti) تشکیل آنها در کمان آتشفشانی مرتبط با فرورانش را تایید می کند. سنگ های بازالتی تفتان از ذوب بخشی حدود ۱۵ درصدی گوشته اسپینل لرزولیتی پدید آمده اند. انطباق الگوهای توزیع عناصر کمیاب سنگ های آتشفشانی تفتان با ترکیب پوسته قاره ای بالایی و غنی شدگی از Pb ،Th ،U و Rb، هضم مواد پوسته ای و فرایندهای AFC در ماگمای اولیه تفتان را نشان می دهند. بر اساس نتایج سن سنجی ایزوتوپی موجود، به نظر می رسد که بزمان و کوه سلطان، جوان ترین آتشفشان  های کمان ماگمایی مکران- چگای هستند. مقایسه ویژگی های سنگی و ژئوشیمیایی سه آتشفشان بزمان، تفتان و کوه سلطان، نشانگر افزایش ستبرای پوسته در زیر آتشفشان تفتان و آلایش پوسته ای بیشتر طی مسیر به سطح در سنگ های تفتان است. 

آتشفشان تفتان, آلایش پوسته ای, کمان ماگمایی مکران, ژئوشیمی, پتروژنز