نیاز عظیمی - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان
جواد دیواندری - استادیار دانشکده دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان
حسین مرادی نسب - استادیار دانشکده دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان
حامد شیخ طاهری - مدرس دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه گرمسار

بررسی وضعیت روستایی کشور نشان می­دهد پایداری مسکن روستایی، که در راستای تداوم حیات زندگی روستاییان است، تحت تاثیر روند­ها و سیاست های دهه های اخیر در ابعاد مختلف، ازجمله کالبد، اقتصاد، و وجوه فرهنگی تغییرات گسترده­ای کرده است و این نابسامانی منجر به تهدید حیات روستانشینی و ناپایداری محیطی و انسانی شده است. در این پژوهش بخش مهمی از زندگی، حیاط، و سایر فضاهای باز مسکن روستایی مورد توجه است تا، با شناخت عوامل پایداری در مسکن روستایی، اهمیت نقش این فضا در ثبات و تداوم زندگی روستاییان بررسی و در دوره های مختلف مقایسه شود، بنابراین پس از شناخت و بررسی روستاهای مورد مطالعه در شهرستان گرمسار و جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده میدانی و اطلاعات دریافتی از پرسش نامه ها، به توصیف و تجزیه وتحلیل یافته­ها پرداخته شده و به روش تحلیل عاملی و واریانس یک­طرفه داده­ها آنالیز گردیده است، نتایج نشان می­دهد که از میان ۹ عامل شناسایی­شده ۶ عامل اساسی و تاثیر­گذار بر حیاط مساکن روستایی مورد توجه ساکنین است. عامل معیشتی و تولیدی حیاط، عامل کالبدی حیاط از منظر میزان مساحت و درصد فضای ساخته­نشده، عامل سازگاری اجتماعی و کارکرد حیاط در تعاملات میان ساکنین و همسایگان، و عامل پایداری و سازگاری محیطی در مسکن روستایی بیشترین اثربخشی را در خانه­های سنتی و بازسازی شده دارند. درمقابل، عامل زیستی و سکونتی حیاط ها از نظر کارکرد­های ثابت زیستی و تامین نیازهای بنیادی ساکنین و عامل خدماتی  ­آسایشی در راستای تامین نور­رسانی فضاهای سکونتی و محل پارک اتومبیل و ... در خانه­های معاصر بیشترین اثر­بخشی را نسبت به سایر خانه­ها داشته است.

مسکن روستایی, حیاط, پایداری