رضا راجعی - کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی، تهران، ایران
نجمه سلطانی پرشکفتی - دکتری تخصصی مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، هرمزگان، ایران

تصرف تصرف عدوانی که قانون گذار ایرانی آن را از قانون گذار فرانسوی اقتباس نموده است و از دو جزء تصرف و عدوانی تشکیل شده است عبارت از سلطه مادی شخصی بر مال به صورت مستقیم یا به واسطه غیر به نحو غیرقانونی. اهمیت تصرف عدوانی از آن روست که قانون گذار در قوانین موجود، تصرف را دلیل مالکیت دانسته است و بنابراین، در صورت عدم اعتراض به متصرف عدوانی، وی می تواند همین تصرف غیرقانونی خود را دلیل مالکیت خود ابراز نماید. در قوانین مصر نیز به تصرف عدوانی توجه شده است و از اسباب مسئولیت مدنی دانسته شده است. تصرف عدوانی از معدود دعاوی است که با توجه به اهمیتش، هم دارای جنبه های حقوقی و هم دارای جنبه های کیفری است و تمییز میان این دو جنبه از اهمیت بالایی برخوردار است که در پایان نامه حاضر بدان پرداخته شده است. دو تفاوت عمده است که از نظر قوانین ایران می توان میان دعوای تصرف عدوانی از منظر کیفری و حقوقی با توجه به رویکرد نظام حقوقی مصر ترسیم نمود اولا اینکه در دعوای حقوقی تصرف عدوانی، مهم نیست که تصرف سابق یک تصرف قانونی بوده است یا غاصبانه در حالی که در دعوای کیفری، اثبات قانونی بودن تصرف سابق، ضرورت دارد. ثانیا، در دعوای حقوقی تصرف عدوانی، اثبات مالکیت لازم نیست در حالی که در دعوای کیفری تصرف عدوانی، اثبات مالکیت لازم است. هم چنین، با توجه به لازم الاجراء شدن قانون کاهش مجازات های حبس تعزیری و شمول این قانون به جرم تصرف عدوانی، بایستی معتقد به این امر بود که تحقیقات قضایی به علت آن که در دادگاه ها به مانند دادسراها قابلیت انجام ندارند، عدالت در رسیدگی های قضایی در مورد جرم مزبور امکان دارد در نظام حقوقی ایران برخلاف مصر تحقق نیابد.

تصرف عدوانی، ممانعت از حق، مزاحمت، مالکیت، مال غیرمنقول، حقوق ایران، حقوق مصر