عباس حاتمی - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
محمودرضا رهبرقاضی - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

سوال اصلی مقالهی فرارو این است که چه نسبتی میان محافظهکاری و اصولگرایی در ایران معاصر وجود دارد؟ مقالهبا استفاده از تحلیل ثانویه دادههای "پیمایش جهانی ارزش­ها"(WVS) بهدست آمده در موج پنجم، این نسبت را در قالب ۴ فرضیه آزمون نموده است. در این آزمون ابتدا محافظهکاری به سه بعد فرهنگی، اقتصادی و روانشناختی دستهبندی شد و سپس ارتباط آن با اصولگرایی بررسی گردید. بر اساس یافتههای مقاله اولا میان بعد فرهنگی محافظهکاری یا همان سنتگرایی و اصولگرایی در ایران رابطهی مثبت و معنادار دیده شد؛ ثانیا دو شاخص محافظه­کاری روانشناختی یعنی مقرراتی بودن و نیاز به امنیت بر روی گرایش به اصولگرایی تقریبا فاقد تاثیر بودند؛ ثالثا محافظهکاری اقتصادی یا تمایل به نابرابری اقتصادی با اصولگرایی تقریبا رابطهی معکوس و پایینی داشت؛ بهگونهای که این بعد از محافظهکاری به میزان محدودی حتی باعث گرایش بیشتر به اصلاحطلبی و نه اصولگرایی دیده شد. نهایتا و بر اساس این یافتهها میتوان گفت محافظهکاری در ایران به جای آنکه به شکل علیالحده نگرش سیاسی اصولگرایان محسوب شود، برعکس ابعاد و اجزای متجزای آن در میان حامیان دو طیف سیاسی اصولگرا و اصلاحطلب متفرق و پراکنده است. بالتبع همین پراکندگی و تفرق باعث میشود تا محافظهکاری در ایران نتواند در هیات یک ایدئولوژی منسجم، منبسط، یک دست و فراگیر ظاهر شود. به این معنا حداقل از حیث مبانی اجتماعی، محافظهکاری ایرانی قادر نیست مبانی تاسیس یک حزب سیاسی محافظهکار قوی را فراهم سازد.

Economic Conservatism, Cultural Conservatism, Psychological Conservatism, Principlism