رحمت الله اخلاقی

درهرنظام اقتصادی، وجود منابع و ذخایر طبیعی و حفظ و حراست ازآن، هم به منظور تامین نیازهای مصرفی و هم در جهت تداوم بخشیدن به توسعه پایدار، از اهمیت زیادی برخوردار است و جایگاه ویژه ای در علوم اقتصادی دارد. زمین و نعمت های آن اعم از آب، خاک، جنگل و مرتع که از مصادیق بارز منابع طبیعی به شمار می روند، جزء انفال و متعلق به حکومت اسلامی می باشند و جهت عموم مسلمین با اجازه دولت اسلامی مصرف می گردد. اهمیت منابع طبیعی در حیات اقتصادی و اجتماعی بشر به ویژه در رابطه با کشاورزی و محیط زیست، هر انسان متفکر و خدا دوست را بر آن می دارد تا خود را در برابر این منابع مهم خدادادی مسوول بداند.  آب، خاک، مرتع، جنگل و... ودیعه ارزشمند الهی در نزد مردمان هرجامعه و ثروت ملی آن جامعه محسوب می گردد که نه تنها باید درحفظ و حراست این سرمایه های ملی سعی وافر نمود، بلکه می بایست با اتخاذ سیاستهای بهره برداری اصولی و فنی و احیایی، این گرانبهاترین چشمه های حیات را به نسل های آینده منتقل کرد. به استناد آیه های استوار قرآن کریم در جهان آفرینش که بر اساس نظم، هماهنگی و بر پایه عدل بر پا شده است همه چیز به قدر نیاز و اندازه لازم آفریده شده است و کاستی ها و نابسامانی های موجود در عرصه طبیعت عمدتا ناشی از بهره وری نادرست از محیط طبیعی و اسراف و تبذیر و تجاوز به حقوق مسلم دیگران است. تاثیرگذاری متقابل انسان و طبیعت، اهمیت بررسی عناصر طبیعی را دو چندان می کند؛ از این رو در این مقاله برخی از عناصر طبیعی (هوا، آب، خاک، مراتع و جنگل ها) که بیشترین نقش را در طبیعت، زندگی انسان و سایر موجودات دارند، به طور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرند.

منابع طبیعی, آب, خاک, جنگل, مراتع