اسحق یاوری

از سال ۲۰۰۹ شکل نوینی از پول در اقتصاد جهان، تحت عنوان «ارز های رمزپایه»، به وجود آمد. این وسیله مبادله توسط نهاد های دولتی و سیستم بانکی مدیریت نمی شود و از طریق فضای مجازی با پشتوانه زنجیره ای بلوکی «بلاکچین»، استخراج و منتقل می گردد. با فراگیر شدن این نوع پول یک تحول مهم و جدی در ماهیت و کارکرد پول و روابط اقتصادی جامعه به وجود خواهد آمد. تغییر در ماهیت و کارکرد اقتصادی این نوع پول ها، ممکن است باعث شود که از لحاظ فقهی و اقتصاد اسلامی نیز کارکرد و احکام متفاوت نسبت به پول های بانکی داشته باشند. بنابراین لازم و ضروری است که ماهیت فقهی و اقتصادی این پدیده از منظر اقتصاد اسلامی به دقت مورد بررسی قرار گیرد، تا احکام فقهی بکار گیری این پدیده در روابط اقتصادی روشن گردد. در این رابطه، در پژوهش حاضر اول «موضوع» ماهیت فنی ساختاری و ماهیت اقتصادی این ارز ها مورد بررسی قرار گرفته است، سپس ابعاد فقهی موضوع با دو رویکرد فقه فردی و حکومتی از منظر اقتصاد اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. براین اساس یکی از این ارز ها به نام بیت کوین با اهداف اقتصاد اسلامی تطبیق داده شده که از منظر فقه فردی مالیت داشته و استفاده از آن در معاملات جایز است، اما از منظر اقتصاد اسلامی و فقه حکومتی، با توجه با وجود شبه ضرر و ضرار و انواع ریسک های که برای این ارز وجود دارد، استفاده از آن با اشکالات فقهی مواجه اند.

ارز دیجیتال, ارز های رمزپایه, زنجیره بلوکی, بیت کوین, اتریم, اقتصاد اسلامی