سیمین شیخابگم قلعه - دانشجوی دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین بابازاده - استاد/ گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین رضایی - استاد/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مهدی سرایی تبریزی - استادیار/ گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

برای مدیریت منابع آب زیرزمینی نیاز به شناخت و عملکرد آبخوان در شرایط طبیعی است. در این راستا، بررسی روند و تغییرات تراز آب زیرزمینی موجب ایجاد مدیریتی پایدار از آن می شود. به همین منظور در این تحقیق از کد MODFLOW در نرم افزار GMS برای شبیه سازی آب زیرزمینی آبخوان مهاباد برای دوره دو ساله از سال ۱۳۹۱ -۱۳۸۹ استفاده شد. مدل در دو حالت پایدار و ناپایدار اجرا شد و عملکرد آن با معیارهای خطای جذر میانگین مربعات (RMSE)، میانگین خطای مطلق (MAE) و ضریب تبیین (R۲)مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه، برای تعیین روند تراز آب زیرزمینی از روش های من–کندال و روش شیب سن در سطوح معنی داری ۹۰، ۹۵، ۹۹ و ۹/۹۹ درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر RMSE، MAE و R۲ برای حالت ناپایدار به ترتیب ۸۸/۰ متر، ۷۲/۰ متر و ۹۹/۰ است. بر اساس آزمون من–کندال ایستگاه های حاجی خوش، گاپیس و گرگ تپه بیش ترین روند نزولی را داشتند. به طوری که در این ایستگاه ها روند نزولی بیش تر در سطح ۹۹/۰ درصد معنی دار بوده است. مقادیر آماره Z من-کندال برای ایستگاه قم قلعه مثبت به دست آمد که بیان گر روند صعودی تراز آب زیرزمینی این منطقه بود. آزمون شیب سن نیز نشان داد که شیب نزولی سه ایستگاه حاجی خوش، گاپیس و گرگ تپه با شدت بیش تری به ترتیب با شیب ۰۹/۰-، ۱۹/۰- و ۱- کاهش پیدا می کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که آبخوان مهاباد در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و با افزایش برداشت و کاهش بارش ها به ویژه در سال های اخیر وضعیت آن بدتر نیز خواهد شد.

آب زیرزمینی, آبخوان مهاباد, آزمون من &ndash, کندال, آزمون شیب سن, شبیه سازی, MODFLOW