باقر حسنوند - Department of Psychology, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
اسفندیار آزاد - Baqiyatallah University of Medical Sciences, Behavioral Sciences Research Center, Life Style Institute, Tehran, Iran
محسن اسکندری - Marine Medicine Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و اهداف: مسائل شغلی از مهمترین عوامل ایجاد کننده استرس است. این پژوهش با هدف طراحی واعتباریابی برنامه آموزشی مدیریت استرس شغلی در کارکنان نیروی دریایی انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع مطالعات ترکیبی بود که با روش گراندد تئوری و مدل یابی انجام شد. در مرحله کیفی، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه متخصصان حوزه صنعتی - سازمانی و شغلی، کارکنان ارشد صف و ستاد بود که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد ۲۲ نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این مرحله شامل مصاحبه بود. همچنین در مرحله کمی، جامعه آماری شامل کارکنان صف و ستاد نیروی دریایی بود که با روش نمونه گیری در دسترس ۳۰۰ نفر انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS تحلیل شد و برازش مدل مورد بررسی قرار گرفت. برای ساخت برنامه آموزشی، از بین جامعه آماری مرحله کیفی، تعداد ۱۲ نفر متخصص و صاحب نظر انتخاب شدند. یافته ها: یافته های پژوهش در مرحله کیفی نشان داد تعداد ۱۱۴ مفهوم استخراج و ۲۳ مولفه به دست آمد و در ۶ بعد اصلی شامل عوامل علی، مقوله اصلی، عوامل زمینه ساز، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدها دسته بندی شدند. نتایج مدل یابی نشان داد مدل از برازش خوبی برخوردار است و ۶۰% از واریانس استرس شغلی را تبیین کرد. همچنین با در نظر گرفتن نتایج مراحل قبلی، بسته مدیریت استرس شغلی (بسته اولیه) تدوین شد. این بسته در ۱۲ جلسه ۲ ساعته تنظیم و روایی صوری و محتوایی (لاوشه) آن محاسبه و تایید شد. نتیجه گیری: می توان از برنامه آموزشی طراحی شده در این پژوهش، به منظور مدیریت استرس شغلی کارکنان نیروی دریایی بهره گرفت.  

Occupational Stress, Navy Personnel, Training Program, استرس شغلی, کارکنان نیروی دریایی, برنامه آموزشی