مهدی اسمعیلی ورکی - رشت - دانشگاه گیلان - دانشکده کشاورزی - گروه مهندسی آب
حنانه شفاعت طلب دهقانی - دانشجوری کارشناسی ارشد سازه های آبی گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان
افشین اشرف زاده - عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان

سرریزهای کنگره ای اغلب گزینه ای مطلوب برای تنظیم تراز آب بالادست و افزایش دبی جریان می باشند. اگرچه طراحی بهینه آن ها به علت ویژگی های پیچیده جریان و شمار زیادی از متغیرهای هندسی و هیدرولیکی طراحی دشوار است. از جمله پارامترهای اثرگذار بر ضریب دبی جریان در سرریزها، وضعیت رسوب گذاری در بالادست و استغراق در پایین دست آن ها می باشد که در نتیجه آن، عملکرد این سازه ها تحت تاثیر قرار می گیرد. در این پژوهش تاثیر افزایش ترازهای مختلف پایاب (یک سوم و دو سوم ارتفاع سرریز) بر تغییر ضریب دبی جریان در سرریز کنگره ای پلان ذوزنقه ای با هندسه های مختلف در شرایط بدون رسوب و تراز رسوب گذاری ۹۰ درصد ارتفاع سرریز به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج حاکی از آن است که تراز پایاب یک سوم ارتفاع سرریز تاثیری بر ضریب دبی جریان در سرریزهای مورد مطالعه نداشت اما با افزایش تراز بستر پایاب به دو سوم ارتفاع سرریز، به دلیل کاهش حجم توده هوای محبوس در زیر سفره های ریزشی جریان و در نتیجه تغییر الگوی ریزشی جریان از حالت جهنده به چسبنده که افت هد جریان در بالادست این سرریزها را به دنبال دارد، ضریب دبی جریان در سرریزهای کنگره ای ذوزنقه ای در شرایط بدون رسوب بین ۳/۳ تا ۲/۱۲ درصد و تراز رسوب گذاری ۹۰ درصد ارتفاع در بالادست سرریز بین ۱/۲ تا ۲/۹ درصد نسبت به شرایط پایاب غیرمستغرق در دبی حداکثر افزایش می یابد. هم چنین معادله ای، برای برآورد ضریب دبی جریان سرریزهای کنگره ای پلان ذوزنقه ای در شرایط رسوب گذاری در بالادست و پایاب مستغرق ارائه گردید.

سرریز کنگره ای, رسوب گذاری, ضریب دبی جریان, سازه کنترل, تراز پایاب