مهدی رضایی - مربی گروه مهندسی عمران دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
امیر قادری - دانشجوی دکترای عمران گرایش آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه زنجان
رسول دانشفراز - دانشیار گروه مهندسی عمران دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

در این پژوهش از یک راه­حل غیر سازه ای و دوستدار محیط ­زیست برای کاهش عمق آبشستگی پایین­ دست صفحات مشبک استفاده شده است. بالادست صفحات مشبک که حوضچه آرامش نامیده می­شود، به طور کلی در برابر فرسایش محافظت می­شود ولی پایین دست صفحات همواره در معرض آبشستگی جریان قرار دارد. از آنجا که رس و ماده نانوساختار رس از نظر زیست­محیطی قابلیت سازگاری مناسبی با سیستم رودخانه و اکولوژی آن دارد، رسوب بستر پایین دست صفحات مشبک با رس و ماده نانوساختار رس مخلوط و پس از تزریق، تاثیر آن در کاهش آبشستگی سه نوع جریان مختلف ارزیابی شد. نتایج آزمایش ها از تاثیر مثبت رس و ترکیب آن با نانو رس در کاهش عمق آبشستگی پایین دست صفحات مشبک حکایت دارد. بهترین عملکرد به­هنگام ترکیب رس و نانو رس مونت موریلونیتی اتفاق افتاده است که با به­کارگیری آن، طول آبشستگی ۳۳ درصد کاهش یافته است. همچنین، با افزودن رس و ترکیب رس- نانو مونت موریلونیت، کاهش میانگین به­ترتیب ۳۹ و ۴۶ درصد در عمق آبشستگی نیز دیده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق می­توان گفت که استفاده از ترکیب رس و نانو رس مونت موریلونیتی تاثیری مثبت در کنترل آبشستگی دارد و در مواردی می­تواند بسیار مفید باشد که از دیدگاه عملی، از جمله در رودخانه­ ها، نتوان با مصالحی نظیر بتن از بستر آنها محافظت کرد.

آبشستگی پاییندست, مدل آزمایشگاهی, مواد نانو ساختار مونت موریلونیتی