امیر گرد نوشهری - دانش آموخته دکتری سازه های آبی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ابراهیم امیری تکلدانی - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
محمد صدقی اصل - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

در این تحقیق، درستی معادلات مختلف افت اصطکاکی برای جریان آزاد غیر دارسی در محیط های متخلخل سنگریزه ای ارزیابی شد که توزیع عمودی فشار در آنها غیر هیدرواستاتیک است. بیشتر معادلات ارائه شده برای جریان غیر دارسی بر اساس نتایج آزمایش های صورت گرفته در دستگاه های نفوذسنج و برای جریان یک بعدی است در حالی­که به­دلیل افت زیاد انرژی و شیب سطح آب در جریان آزاد درون محیط های متخلخل سنگریزه ای، انتظار می رود جریان دو بعدی و توزیع فشار غیر هیدرواستاتیک باشد. در این مطالعه با آزمایش هایی روی یک محیط متخلخل به طول ۱ متر و شامل سه نوع سنگریزه با قطرهای متوسط ۶۸/۱، ۲۷/۲ و ۸۴/۴ سانتی متر و در دو دمای متفاوت آب به بررسی درستی برآورد مقدار افت انرژی جریان توسط معادلات مختلف جریان غیر دارسی پرداخته شده است. با افزایش دبی و افزایش زاویه سطح آب از ۶ درجه، اختلاف بین عمق آب و فشار پیزومتری افزایش می یابد. همچنین، بر اساس تحلیل آماری، مناسب ترین معادله افت اصطکاکی در جریان غیر دارسی با سطح آزاد، معرفی و با تحلیل حساسیت نیز مشخص شد که معادله معرفی شده کمترین حساسیت را نسبت به تغییرات مقادیر ورودی دارد و نیز اینکه تخلخل، سرعت ظاهری جریان، قطر متوسط ذرات و لزوجت سینماتیک به­ترتیب بیشترین تاثیر را بر نتایج دارند.

افت انرژی, توزیع فشار غیر هیدرواستاتیک, جریان غیر دارسی