مصطفی اکبری خیرآبادی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران، گرایش آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان، ایران
مهدی کرمی مقدم - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران.
تورج سبزواری - دانشیار، گروه مهندسی عمران، واحد استهبان، دانشگاه آزاد اسلامی، استهبان، ایران.
زهرا قدم پور - استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد استهبان، دانشگاه آزاد اسلامی، استهبان، ایران.

یکی از راه­ های افزایش ظرفیت تخلیه در سرریزها، استفاده از سرریزهای غیرخطی است. نوع جدید سرریزهای غیرخطی، سرریز کلیدپیانویی است. اکثر تحقیقات گذشته روی سرریز کلید پیانویی نوع مستطیلی تمرکز داشته و عملکرد سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ­ای کمتر بررسی شده است. در این تحقیق، اثر زاویه دیوار جانبی کلید و ارتفاع سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ­ای روی بار آبی کل بالادست و ضریب دبی سرریز به صورت آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش ­ها روی سرریز کلیدپیانویی مستطیلی به عنوان شاهد و سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ­ای با زاویه دیوار جانبی ۴، ۸، ۱۲ و ۱۴ درجه اجرا شد. سه نسبت­ ارتفاع سرریز به عرض یک سیکل (P/Wu) برابر ۰.۷۵، ۰.۸۷۵ و ۱ برای سرریزها انتخاب شد. نتایج بررسی­ ها نشان می­دهد در دبی ­های بالا، در یک دبی مشخص، بار آبی ایجاد شده در بالادست سرریز کلیدپیانویی مستطیلی نسبت به سرریزهای کلید پیانویی ذوزنقه ای بیشتر است. حداکثر ضریب دبی ( برابر ۰.۶۱۱) مربوط است به سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ­ای با زاویه دیوار جانبی ۱۲ درجه. حداکثر و متوسط ضریب دبی در بار آبی بالا، به ترتیب حدود ۱۴ درصد و ۱۰ درصد بیشتر از ضریب دبی در نوع مستطیلی است. همچنین، با افزایش نسبت ارتفاعی P/Wu، مقدار ضریب دبی در سرریز کلیدپیانویی ذوزنقه ­ای کاهش می­ یابد. نتایج تحقیق نشان می­دهد رابطه لمپریر برای سرریز کلیدپیانویی مستطیلی تیپ A و در شرایط خاص هیدرولیکی جواب قابل قبول ارائه می­دهد.

استغراق محلی, سرریز زیگزاگی, سرریز کلیدپیانویی, ظرفیت تخلیه, کشش سطحی