زینب نقوی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق تجاری اقتصادی بین الملل دانشگاه تهران

از آنجا که برخورداری از حقوق خصوصی لازمه زندگی هر فردی است، اکثر دولتها با توسل به قوانین یا عهدنامه و یا به شرط عمل متقابل، اتباع را از بیشتر این حقوق برخوردار می دانند و در این موارد هیچ تفاوتی بین اتباع داخله ی و بیگانه نیست . در بعضی امور اما استثنائاتی وجود دارد.در ایران نیز طبق ماده ۹۶۱ قانون مدنی، اتباع بیگانه اصولا همانند شهروندان ایرانی از کلیه حقوق مدنی و خصوصی برخوردارند. . و قانون مدنی ایران بیگانه را از حقوق خصوصی متمتع می داند مگر در موارد استثنایی ،بیگانه به همان اندازه تبعه محتاج به استفاده از حقوق خصوصی است و اگر در مواردی لازم باشد محدودیتی برای ایشان قائل شود باید با صراحت قیدشود و تا زمانی که سلب حق را اعلام نداشته وضع تبعه خارجی مانند تبعه داخلی است .بعضی از این حقوق توسط معاهدات سیاسی بین المللی و برخی توسط قانون به طور مطلق یا در حدود معاهدات یا با شرط معامله متقابل پیش بینی شده اند. یکی ازانواع حقوق خصوصی، حق مالکیت بر اموال غیرمنقول است که در ایران برای بیگانگان به راحتی ایجاد نمی شود. این حق در مواردی خاص و به شرط معامله متقابل پیش بینی شده است. آیین نامه استملاک اتباع خارجه به خارجیان اجازه می دهد که تحت شرایطی در ایران محلی برای سکونت یا صنعت یا کسب خود تملک نمایند. و شرایط دشواری را برای تملک اتباع خارجه تعریف نموده است و تملک اتباع خارجه تحت عنوان سرمایه گذاری، زمین های زراعی واستملاک در مناطق آزاد را به صراحت ممنوع اعلام نموده در حالیکه در نظام حقوقی ایالات متحده نحوه تملک اموال غیرمنقول برای اتباع خارجه تفاوتی با تملک اتباع این کشور ندارد. با توجه به اینکه استملاک یکی از روش های سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاران خارجی است وپیامدهای اقتصادی به دنبال خواهد داشت ،در این پژوهش سعی می کنیم نحوه ،شرایط و ممنوعیت های استملاک اتباع خارجه در ایران و امریکا را بررسی نماییم.

اتباع خارجه،امواغ یرمنقوغ،استملاک،بیگانه