علی ترابیان
مریم مهجوری

این تحقیق که در قالب طرح پژوهشی " بررسی اثرات زیست محیطی استفاده از کودهای کمپوست در ایران " انجام شد ، کیفیت کودهای کمپوست تولیدی در ایران را از جهت مخاطرات بهداشتی – زیست محیطی مورد نظر قرار دارد. در ایران زباله های شهری منبع اصلی تامین مواد اولیه کارخانه جات کمپوست سازی می باشند که مهمترین مصرف کنندگان آنها کشاورزان هستند . با توجه به هدف این تحقیق سه عامل مقدار فلزات سنگین ، مقدار مواد خنثی و بی اثر و درجه پختگی به عنوان پارامتر های تایین کننده کیفیت مورد بحث مشخص گشته و در کمپوستهای آماده فروش کارخانجات فعال کمپوست سازی ایران اندازه گیری شده اند . این مطالعه نشان داد که مقدار مواد خارجی و بی اثر و سنگ در کمپوست کلیه کارخانجات کمپوست سازی کمتر از مقدار استاندارد ( کمتر از ۲ درصد وزن خشک ) بود . از سویی فاکتور درجه پختگی کمپوست که از نظر حذف عوامل بیماری زا بسیار حائز اهمیت است بجز در کارخانه صالح آباد که درجه سه بود و نیاز به تخمیر بیشتر داشت ، در سایر کارخانجات از استاندارد تبعیت می کردند. اما مشکل اصلی کمپوست ایران از دیدگاه بهداشتی – زیست محیطی در مقایسه با مقادیر فلزات سنگین است که مس و کادمیم و روی و کمپوست ها به ترتیب تفاوتها را با مقادیر استاندارد دارند . بطوری که مثلا برای مس نمونه های کمپوست تفاوتی حدود ۸-۵/۴ برابر استاندارد دارند آلما ن( kg / mg ۱۰۰) را نشان می دادند . برای فلزات سنگین دیگر مورد مطالعه بجز نمونه های اندکی ، در سایر موارد غلظتها باز هم از استانداردها تجاوز می کردند . مثلا کرم بجز در یک کارخانه در بقیه نمونه ها حداقل تفاوتی حدود ۵/۲ -۲ برابر را با استانداردها نشان می داد .