محمدرضا مثنوی
هادی سلطانی فرد
احمد پورصابری
آرمان تماشایی

محیط به عنوان سیستمی پیچیده شامل اجزایی است که در طول زمان شکل گرفته و متناسب با تغییرات آن رشد و سازمان یافته است. این تغییرات به وسیله عوامل مختلف طبیعی، یا مصنوع موجب دگرگونی تدریجی در شکل و ساختار عناصر موجود شده و در نهایت سیما و منظر آن را شکل می دهند. ماهیت این تغییرات به شکلی ملموس و قابل توجه در قالب شناخت الگوهای محیطی و پایداری منظر قابل بررسی است در این تحقیق ردیابی تغییرات محیط و منظر با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی و از طریق تکنیک های دسته بندی کردن تصاویر و تحلیل بافت صورت گرفت. با رویکرد شناخت الگوهای محیطی بر اساس نظریه آشوب، سعی شد تا تغییرات موجود در منطقه دارآباد تهران در یک دوره ۴۵ ساله (۱۳۳۵تا۱۳۸۰) با استفاده از فرایند پردازش تصویر و به کمک نرم افزار MATLAB تحت بررسی و تحلیل قرار گیرد. بر این اساس عکسهای هوایی مربوط به منطقه دارآباد به عنوان داده های خام دیجیتالی استفاده شده و در نهایت الگوریتم ریاضی بر مبنای فیلتر گابور به منظور شناخت الگوها در عکسهای هوایی تهیه و تدوین شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که ماهیت تغییرات فیزیکی و رشد عناصر محیطی بیشتر غیر قابل پیش بینی بوده و ارائه شکل دقیقی از تغییرات فیزیکی بعدی محیط را در چارچوبی مشخص با محدودیت مواجه می سازد؛ اگرچه ماهیت تغییر در برخی موارد با نوعی الگوی فراکتالی قابل قرائت بوده و خود سازماندهی و پایداری محیطی را نشان می دهد، در نتیجه روند تغییرات پیچیده و غیر خطی الگوی فیزیکی و طبیعی محیط، آن را از حالت قطعیت پذیری و از پیش تعیین شده در حوزه های برنامه ریزی و طراحی خارج می کند. این مسئله ممکن است در روندهای فعلی طراحی، یا رویکردهای رایج در حوزه های مطالعات محیطی تاثیر بگذارد و یا آنها را در آینده دچار دگرگونی های اساسی کند.

پایداری منظر, پردازش تصویر, دارآباد, شناخت الگو, فیلتر گابور, محیط, نظریه آشوب