سید عرفان حسینی مبرا - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های ابی دانشگاه ارومیه
سینا بشارت - استادیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه
حسین رضایی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه

با توجه به بحران اب و مشکلات کم ابی در وضعیت کنونی استفاده از سیستمهای ابیاری تحت فشار بعنوان یک راه کار مناسب در کشاورزی مطرح است. این نوع آبیاری برای بسیاری از محصولات مناسب بوده و برای اکثر خاکها مورد استفاده است زیرا امروزه انواع آبپاشها برای محدوده وسیعی از دبی ها قابل دسترسی هستند. دو نوع از انواع مرسوم سیستمهای ابیاری تحت فشار که کاربرد زیادی در بین کشاورزان دارد آبیاری بارانی عقربه ای و سیستم ارابه ای با ابپاش تفنگی می باشد که رد صورت طراحی درست عملکرد خوبی را نشان می دهند. مسئله مهمی که در طراحی این سیستمها باید مورد توجه قرار گیرد تبخیر است.در این خصوص جهت انجام صحیح و سری محاسبان مربوط به طراحی این سیستمها دو برنامه به زبان فرتون 90 ارائه شده است که شامل 43 فرمول مهم و کاربردی جهت طراحی برنامه می باشد. هدف از انجام این کار طراحی دقیق و ارزیابی فنی سیستمهای ابیاری بارانی عقربه ای و ارابه ای با ابپاش تفنگی در جهت کاهش تبخیر بر اساس برنامه کامپیوتری می باشد. اولین برنامه برای طراحی سیستم عقربه ای دارای یک منو 6 گزینه ای است که کاربر با انتخاب هر یک از این گزینه ها می تواند بخشی از محاسبات طراحی این سیستم را انجام دهد. دومین برنامه برای طراحی سیستم آبیاری ارابه ای با ابپاش تفنگی است که دارای 8 گزینه است. مورد محاسباتی مشترک در هر دو برنامه مربوط به محاسبان مدیریت ابیاری ، هزینه های سالیانه ایستگاه پمپاژ و محاسبه فاکتور استهلاک سود و سرمایه می باشد. علاوه بر این در برنامه اول ارایش نازل ها و محاسبه قطر لوله لاترال نیز محاسبه می گردد. در برنامه دوم موارد الگوی پاشش و دبی آبپاش تفنگی نیز محاسبه می شوند. در پایان جهت ارزیابی نهایی با توجه به شرایط منطقه مورد بررسی قرار می گیرند. با بکارگیری برنامه های کاربردی ارائه شده امکان انجام صحیح و سریع این محاسبات برای طراحی سیستمهای ابیاری سنتر پیوت و ارابه ای در جهت کاهش تبخیر فراهم می گردد.

آبیاری بارانی عقربه ای ، آبیاری بارانی ارابه ای با ابپاش تفنگی ، کاهش تبخیر ، زبان فرتون