علی جعفری - استادیار گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد
احمدرضا یاوری - دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
شهرام بهرامی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت معلم سبزوار
نبی اله یارعلی - استادیار گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد

در این مقاله با تاکید بر تنوع زیستی گیاهی، شبکه مناطق حفاظت شده استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر معرفی انواع تیپ های گیاهی به منزله جانشین تنوع زیستی ارزیابی شده است. در روش "برنامه ریزی سیستماتیک حفاظت"، دو نوع هدف برای ارزیابی وضعیت حفاظت تنوع زیستی تعریف می شود: درصدی از سطح کل منطقه مورد مطالعه که می تواند به حفاظت اختصاص یابد و درصدی از هر تیپ گیاهی که مورد نظر حفاظت است. هدف نوع اول برابر با سطح مورد نیاز برای بر آورده شدن کامل اهداف تعیین شده برای تمام تیپ های گیاهی و هدف نوع دوم بر حسب ارزشهای تنوع زیستی و نادر بودن هر تیپ گیاهی محاسبه شده است. خلا های حفاظتی تیپ های گیاهی با روی هم اندازی نقشه آنها و مناطق حفاظت شده موجود تعیین شد. سپس با استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم گیری C-Plan و واحدهای برنامه ریزی حاصل از تلفیق تیپ های گیاهی و تیپ های اراضی، شبکه ای از مناطق حفاظت شده که اهداف تعیین شده برای همه تیپ های گیاهی را برآورده کند با فرض وجود و عدم وجود مناطق حفاظت شده موجود، انتخاب و کارایی این دو شبکه بر حسب مساحت اضافی مقایسه شد. شبکه ای از مناطق حفاظت شده که با فرض عدم وجود مناطق حفاظت شده موجود انتخاب شده باشد دارای کارایی بهتری (مساحت اضافی معادل ۲۹/۷ درصد وسعت کل محدوده مورد مطالعه) خواهد بود. با این حال به دلیل ارزشهای مناطق حفاظت شده موجود بر حسب عناصری غیر از تیپ های گیاهی، اجرای شبکه ای که با فرض وجود مناطق حفاظت شده انتخاب شده باشد با وجود کارایی کمتر (مساحت اضافی معادل ۰۸/۱۰ درصد) پیشنهاد شد.

استان کهگیلویه و بویراحمد, تیپ های گیاهی, تنوع زیستی گیاهی, جانشین های تنوع زیستی, شبکه مناطق حفاظت شده