لیلا رحیمی بلوچی - دانشگاه تهران، کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست،
بهرام ملک محمدی - دانشگاه تهران، استادیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست

این تحقیق با هدف شناسایی مهم ترین عوامل تنش زای تهدیدکننده تالاب شادگان برای ارائه راهکارهای کنترل و کاهش آنها انجام شده است. تالاب بین المللی شادگان واقع در جنوب غربی کشور در استان خوزستان مورد تهدید عوامل مختلفی است. شناخت عوامل تهدیدکننده تالاب شادگان و مدیریت آنها در قالب ارزیابی و مدیریت ریسک با توجه به قرار گرفتن این تالاب در فهرست مونترو، می تواند تالاب را از خطر نابودی و از دست دادن عنوان بین المللی نجات دهد. بر این اساس ابتدا مهم ترین ریسک های تهدیدکننده تالاب و نقاط نهایی تحت تاثیر این ریسک ها شناسایی و در مرحله مشخصه سازی، ریسک ها بر اساس شاخص های شدت اثر، احتمال وقوع و دامنه اثر پیامدها، تجزیه و تحلیل و میزان و سطح ریسک ها مشخص شده اند. نقاط نهایی به منظور تعیین میزان شدت پیامدهای هر یک از ریسک ها تعیین شده و ارزیابی این نقاط نهایی با توجه به رویکرد هیدروژئومورفیک در تالاب انجام شده است. در ارزیابی ریسک محیط زیستی این تالاب، پس از محاسبه میزان شاخص ریسک، با جمع آوری آرای افراد خبره و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به اولویت بندی ریسک ها پرداخته، سپس اقدامات کنترلی و کاهش ریسک ها پیشنهاد شده است. بر طبق نتایج حاصل از این تحقیق، تغییرات فیزیکی مانند تغییر کاربری زیستگاههای طبیعی، تغییر در رژیم آب تامین کننده تالاب مانند سد سازی، آلودگی آب ناشی از تخلیه انواع فاضلاب ها به درون تالاب و بهره برداری بی رویه از تولیدات بیولوژیکی تالاب و همچنین وقوع پدیده خشکسالی مهم ترین ریسک های تهدید کننده تالاب شادگان به ترتیب اولویت هستند.

ارزیابی ریسک محیط زیستی, تالاب شادگان, شاخص ریسک, مدیریت ریسک, نقاط نهایی ارزیابی