سمیه شریفی - کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمدرضا شریفی - کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت

در بسیاری از مناصق خشک و نیمه خشک جهان که تحت آب آبیاری قرار دارند شوری مشکل اصلی برای رشد گیاهان زراعی به حساب می آید. مدیریت مصرف کودهای شیمیایی در شرایط شور اهمیت زیادی دارد. در خاکهای آهکی بدلیل pH بالا و غلظت زیاد کربنات کلسیم ، برخی از عناصر غذایی نظیر فسفر ، آهن و روی تثبیت شده و مقدار قابل جذب این عناصر کمتر از حد بحرانی این برای بسیاری از گیاهان زراعی است.ماده الی با کلاته کردن عناصر غذایی انها را به شکل قابل جذب در خاک نگه می دارد. جهت انجام این ازمایش در ابتدا دو نمونه خاک از عمق 30 - 0 از دو منطقه عنبر آباد در سال 1388 تهیه شد. نمونه های هوا خشک شده در گلدانهای پاستیکی به مقدار 3 کیلو گرم ریخته شدند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بصورت فاکتوریل با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو نوع ماده الی ، کود گاوی و تفاله لیمو و در دو سطح 0 و 40% بود. به مدت 45 روز عملیات انکوباسیون صورت گرفت. در انکوباسیون رطوبت گدانها به روش وزنی در حد 80% ظرفیت زراعی ثابت نگداشته شد. سپس مقدار آهن ، روی و منگنز جذب شده توسط خاک اندازه گیری شد. نتایج بدست امده با برنامه کامپیوتری MSTATC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این ازمایش نشان می دهد که اضافه کردن کمپوست (تفاله لیمو) منجر به افزایش مقادیر آهن و روی و منگنز در خاک غیر شور شده استکه دلیل ان اثر کمپوست در افزایش جذب عناصر کم مصرف به دلیل آزاد شدن تدریجی عناصر غذایی موجود در آن و افزایش تحرک آنها می باشد. افزایش کود حیوانی نیز موجب افزایش عنصر در خاک شده است. کمترین غلظت مربوط به تیمار شاهد می باشد. کود گاوی در خاک شور منجر به کاهش منگنز خاک نسبت به شدهد شده است ولی تفاله لیمو غلظت منگنز را در خاک نسبت بهشاهد افزایش داده است. از آنجا که در نواحی خشک و نیمه خشک ایران خاکها معمولا از نظر ماده آلی فقیر بوده و دارای خصوصیات نتمطلوبی می باشند لذا افزایش سطح ماده آلی در چنین خاکهایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کودهای آلی باعث بهبود خواص فیزیکی خاک و افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت در خلل و فرج شده و در نتیجه وزن مخصوص ظاهری خاک کاهش می یابد.

شوری ، کود گاوی ، کمپوست تفاله ایمو ، ذرت ، روی ، آهن ، منگنز