بی بی مرضیه رضوی زاده - دانشیار، گروه ایمنی و کنترل کیفیت مواد غذایی، موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی
راضیه نیازمند - دانشیار، گروه شیمی مواد غذایی، موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی
منیرالسادات شاکری - استادیار، گروه زیست فناوری مواد غذایی، موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی

مقدمه: خرما یکی از اقلام مهم کشاورزی ایران است که به دلیل وجود مواد مغذی و سرشار از انرژی به شدت مورد توجه تولید کنندگان و مصرف کنندگان در سطح داخل و خارج از کشور قرار دارد. از آنجایی که امروزه غذای حلال به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در حال ظهور در صنایع غذایی است، درک منطقی از حلال، طیب و ارتباط آنها با ایمنی مواد غذایی در تعیین وضعیت غذای حلال ضروری است. در زنجیره تامین مواد غذایی از مزرعه تا سفره عوامل متعددی دخیل هستند و بر کیفیت ماده غذایی می توانند اثر گذار باشند، از این رو در این پژوهش تلاش شده است که به عنوان مطالعه موردی، ارتباط مصادیق حلیت و محصول طیب در زنجیره تامین خرما بررسی گردد.روش کار: دراین مطالعه، ابتدا کلیه نکات اساسی و اصولی که مربوط به حلیت بود در استانداردهای ملی و بین المللی و نیز الزامات ایمنی و کیفیت محصول خرما در تمامی مراحل زنجیره تولید آن از نخلستان تا مصرف کننده، تعیین و دسته بندی شدند و ارتباط هر یک از موارد و نقش آن بر اساس شاخصهای تعیین شده ی مفاهیم طیب مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها و نتیجه گیری حلیت: بخشی زمینه ای و اصلی از طیب است و چنانچه این اصل برقرار نباشد طیب بودن آن موضوع زیر سوال می رود. از اینرو، برای استفاده از خرما به عنوان یک ماده غذایی، نه تنها حلال بودن آن یک ضرورت است بلکه حلیت بسیاری از عوامل مانند وسایل، زمین، امکانات و فرآیند های موثر در زنجیره تولید تا مصرف نیز باید اثبات شوند تا بتوان عنوان طیب را بر محصول قرار داد. بنابراین، این دو مفهوم با یکدیگر تضمین کننده اجرا و پیاده سازی الزامات ایمنی و کیفیت ماده غذایی هستند.

کیفیت، زنجیره تامین، حلال، طیب، خرما