مریم خضری - Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

باکتری­های مفید با استفاده از راهکار­های مختلف موجب محافظت گیاهان در برابر عوامل بیماری­زا می­شوند. تولید متابولیت­های ثانویه از قبیل آنتی­بیوتیک­ها، ترکیبات فرار آلی و سیدروفورها، القاء مقاومت به گیاه و افزایش شاخص­های رشدی گیاهان از جمله این روش­ها هستند. در سال­های اخیر، تولید بیوفیلم به عنوان یکی از ویژگی­های مهم در بقاء و ماندگاری باکتری­های مفید گیاهی، مورد توجه قرار گرفته است. بیوفیلم مجموعه­ای از سلول­های یک یا چند گونه باکتریایی است که توسط مواد پلیمری احاطه شده است. علاوه بر باکتری ها، در بیوفیلم ممکن است قارچ­ها، جلبک­ها و پروتوزوآها نیز یافت شوند. زیستن در بیوفیلم­ها مزایای زیادی را برای باکتری­های آنتاگونیست به همراه دارد. بیوفیلم از باکتری­ها در برابر شرایط نامساعد تغذیه­ای، کمبود اکسیژن در دسترس، فشار اسمزی بالا، تغییرات ناگهانی دما و اسیدیته، تنش خشکی و ترکیبات ضدمیکروبی مانند آنتی­بیوتیک­ها و ترکیبات کلردار محافظت می­نماید. علاوه بر این که تولید متابولیت­های ثانویه موثر در مهار زیستی بیماری­ها در بستر بیوفیلم افزایش می­یابد، محیط بیوفیلم حفاظتی کامل از این ترکیبات تولید شده به عمل می­آورد. با عنایت به اهمیت توانایی تولید بیوفیلم کامل و سه بعدی توسط باکتری­های مفید و تاثیرات مثبت آن در افزایش توان مهار زیستی این باکتری­ها، پیشنهاد می­شود این ویژگی در غربال­گری باکتری­های مفید، جهت انتخاب سویه­های موثر در مهار زیستی بیماری­های گیاهی و استفاده آن­ها برای تولید تجاری مورد توجه قرار گیرد.

biofilm, biocontrol, extracellular polysaccharides, antagonistic bacteria