فاطمه صابری - گروه مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
رسول مرزبان - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مهدی ارجمند - گروه مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
فرشید پژوم شریعتی - گروه مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
امید توکلی - دانشکده مهندسی شیمی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

برای بومی سازی دانش تولید tenebrionisvar. Bacillus thuringiensis کنترل کننده آفات سخت بالپوش، اولین گام پس از جداسازی باکتری، بهینه سازی محیط تولید می باشد که در پروژه حاضر مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه ازB. thuringiensis var. tenebrionis–BN۱ (Btt–BN۱) به عنوان یک آفت کش بیولوژیک برای کنترل سوسک برگخوار نارون استفاده شد. هدف از بهینه کردن محیط کشت مطلوب، افزایش راندمان تولید آفت کش بیولوژیکB. thuringiensis با ارزش افزوده بالا می باشد که در این محیط کشت از ضایعات کشاورزی و صنایع غذایی (ملاس نیشکر، جو دوسر، سبوس گندم و شربت ذرت) به عنوان مواد اولیه ارزان قیمت استفاده شده است. برای بهینه سازی پارامترهای محیط کشت از طراحی آزمایش به روش پاسخ سطح RSM)) و با رویکرد طراحی مرکب مرکزی استفاده شد. متغیرهای مستقل شامل مقدار منبع کربن و مقدار منبع نیتروژن در ۳ سطح غلظت (۶/۰ تا ۱ درصد ملاس نیشکر، ۳/۰ تا ۹/۰ درصد جو دوسر، ۳/۰ تا ۹/۰ درصد سبوس گندم و ۱ تا ۵ درصد شربت ذرت) با پاسخ واحدهای تشکیل دهنده پرگنه (CFU) و درصد تلفات برگخوار نارون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده در شرایط عملیاتی pH = ۷ و دمای ۳۰ درجه سلسیوس پس از ۷۲ ساعت نشان داد که حداکثر میزان CFU برای حداقل غلظت جو دوسر (۳/۰%)، حداقل غلظت سبوس گندم (۳/۰%)، حداکثر غلظت ملاس نیشکر (۱ %) و حداقل غلظت شربت ذرت (۱ %) معادل spores.ml−۱۸.۳۶۱۱ بدست آمد. همچنین نتایج زیست سنجی Btt–BN۱ روی برگخوار نارون نشان داد دو غلظت ۵/۰ و ۱ درصد به ترتیب ۷/۶۷% و ۸۰% تلفات ایجاد می کند.

Bacillus thuringiensis var. tenebrionis, برگخوار نارون, راندمان تولید, بستر تولید, شرایط رشد